دگرگونی در تحرک و جابجایی شهری: شبکه‌های ترافیکی هوشمند در شهرهای کوچک
مهراب محرابی‌نیا
در این مقاله به بررسی چگونگی پیشرفت شهرهای کوچک اروپایی در انقلاب حمل و نقل هوشمند، نحوه مواجهه آنها با چالشهای منحصر به فرد شهر خود و پذیرش راهکارهای نوآورانه می‌پردازیم.
با تلفیق جهان بیولوژیکی، فیزیکی و دیجیتالی انقلاب صنعتی چهارم روش زندگی مردم را دستخوش تغییراتی کرده است. میزان تغییرات منتج از انقلاب صنعتی چهارم بی‌نظیر است بطوریکه تمامی بخش‌ها و صنایع جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شهرها به عنوان محرک رشد باید فرصتها را شناسایی کرده و چالشهای فراروی این دگرگونی را مرتفع کنند. انقلاب صنعتی چهارم منجر به ایجاد خلاقیت و نوآوری با پتانسیل نامحدود می‌شود. مدیران شهری نیازمند آمادگی برای مطابقت دادن عوامل فیزیکی، دیجیتالی و محیط زیستی شهرهای خودشان هستند تا پاسخگوی بهتری به نیازهای دینامیکی دائماً در حال تغییرشهروندان باشند.
ما در دنیای شهری که بطور فزاینده جمعیت آن بیشتر می‌شود زندگی می‌کنیم. ۵۴ درصد جمعیت جهان در حال حاضر در شهرها سکونت دارند و این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۶۸ درصد خواهد رسید. انقلاب صنعتی چهارم روش ارایه خدمات به شهروندان را تغییر می‌دهد. بعد از سالها ساخت و توسعه زیرساختها و رویه ها، شهرها باید نوآوریها را بکار گرفته تا از فرصتها بهره مند شده و تغییرات فراروی جمعیتها را مرتفع سازند.
برنامه ریزان شهری معتقد هستند قبل از اینکه شهرها به انفجار جمعیتی برسند، باید تاب‌آور و بهینه شوند. برای نیل به این هدف، لازم است شهرهایمان هوشمندتر بشوند. دیری نخواهد پایید که شهرهای جهان به سمت هوشمند شدن حرکت خواهند کرد و این حرکت اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
فراگیرسازی فناوری هوشمند در شهرها، یک مدل کسب و کار جدید از رشد و روابط جدید شهروندی ایجاد کرده است. با توسعه مدل‌های آزمایشی، شهرهااکنون به تحولات دیجیتالی واقعی در مدیریت عمومی دست یافته‌اند که اکنون به طور مستقیم و مؤثرتر به نیازهای جدید شهروندان کمک می‌کنند.
اکنون حس‌گرهایی وجود دارند که به عنوان مثال می‌توانند زمان رسیدن دقیق اتوبوس به ایستگاه را تشخیص دهند. همچنین دسترسی به برخی خدمات ارائه‌شده ادارات دولتی از طریق گوشی‌های هوشمند امکان‌پذیر است و حتی می‌توان داده‌های عمومی را در فضای ذخیره‌سازی ابری بررسی کرد. به طور خلاصه، دیجیتالی‌سازی به چالش اصلی شهرها در قرن حاضر تبدیل شده است.
این فرآیند دیجیتالی‌سازی که بر فناوری‌های جدید مانند داده‌های بزرگ، اینترنت اشیا یا رایانش ابری متکی است، باعث افزایش قابل توجه داده‌ها و اطلاعات مربوط به حوزه‌های مختلف و خدماتی مانند مدیریت آب یا فضای سبز، حمل‌ونقل عمومی و حتی زیرساختها شده است. این امر منجر به افزایش تقاضای استفاده از فن‌آوری از سوی شهروندان می‌شود، که دائماً از طریق موبایل خود متصل می‌شوند تا بصورت آنی ودقیق به اطلاعات دسترسی پیدا کنند.
در این ارتباط، تحول دیجیتال پیچیدگی مضاعفی را در مدیریت شهرها ایجاد می‌کند. از سویی، شهرها نیاز به مدیریت حجم زیادی ازاطلاعات دریافتی ارسال‌شده از سیستم‌های مختلف فن‌آوری دارند وسعی می‌کنند این کار را به طور جامع انجام دهند تا کارآمدتر باشند وچشم انداز جهانی ارائه دهند. از سوی دیگر، فناوری باید ساده و در دسترس باشد تا توسط همه افراد در هر سطحی مورد استفاده قرار گیرد.
فناوری به تنهایی نمی‌تواند تغییر قابل توجهی در مدیریت ایجاد کند. لازم است اطلاعات در هر زمان و در هر دستگاهی در دسترس باشد تا بتوان تصمیمات را به نحو مطلوب اتخاذ کرد. از این رو، شهرها باید به سمت یک مدل مدیریت جامع و کل‌نگر، سریعتر، چابک‌تر که هم پایداری و هم موفقیت را از منظر ابتکارات تحول دیجیتال تضمین کنند حرکت کنند.
برای رسیدن به این مدل، پیش‌بینی بومی‌سازی یا مولفه‌های جغرافیایی یک عامل کلیدی و مهم است که در همه بخش‌های یک شهر وجود دارد. آپارتمان یا خانه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم، سیستم‌های بی‌سیم، منبع آب یا برق، سیستم چراغ راهنمایی یا حتی سیستم مدیریت پسماند دارای یک مرجع جغرافیایی است، ویژگی‌ای که مدیریت دولتی باید آن را پیش‌بینی کرده تا بتواند مدیریت کارآمد دارایی‌های خود را به خوبی پیش ببرد.
فن‌آوری جغرافیایی و به ویژه نقشه های هوشمند یا GIS (سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی) ابزار بسیار مفیدی هستند که مدیریت داده‌ها را تسهیل کرده، اطلاعات را در اختیار شهروندان قرار داده و در نهایت به تصمیم گیری کمک می‌کند. مدیریت عمومی، شرکت‌ها و شهروندان می‌توانند تمام اطلاعات جغرافیایی ارجاع‌شده را در یک نقشه تجسم کنند تا بتوانند روابط و ترندها را ایجاد کرده و به درک بهتر توسعه دیجیتالی شهر کمک کنند.
در اسپانیا، پروژه‌های متنوعی از تحول دیجیتال در شهرها از طریق نقشه‌های هوشمند وجود دارند. استفاده از آن امکان ادغام همه راهکارها و سیستم‌های اطلاعاتی را تحت یک ابزار واحد، دسترسی به داده‌های مربوط به وضعیت خدمات و زیرساختها در زمان آنی به منظور نظارت بر آنها را فراهم می‌کند یا اینکه شهروندان می‌توانند مشکلات مربوط به مبلمان شهری را از راه دور با استفاده از موبایل گزارش کنند.
در تمامی شهرهای کوچکتر اروپا، انقلابی در تحرک و جابجایی شهری در حال به وقوع پیوستن است. این مراکز تاریخ و فرهنگ به طور فزاینده‌ای از شبکه‌های حمل و نقل هوشمند و مدیریت ترافیک شهری استفاده می‌کنند تا چهره حمل و نقل خود را تغییر دهند. در این مجال به بررسی چگونگی پیشرفت شهرهای کوچک اروپایی در انقلاب حمل و نقل هوشمند، نحوه مواجهه آنها با چالشهای منحصر به فرد شهر خود و پذیرش راهکارهای نوآورانه می‌پردازیم.
ظهور شبکه‌های حمل و نقل هوشمند
سیستم‌های حمل و نقل هوشمند تحرک و جابجایی شهری را در شهرهای کوچکتر اروپایی دگرگون می‌کنند. برخلاف کلانشهرهای بزرگتر، این شهرها با چالشهای منحصر بفردی مانند ادغام زیرساخت‌های مدرن در محیط‌های تاریخی مواجه هستند. کمیسیون اروپا از استقرار سیستم های حمل و نقل هوشمند که برای توسعه منسجم این سیستم ها در سراسر اروپا حیاتی ومهم به شمار می‌آید حمایت می‌کند. این رویکرد به مدیریت کارآمد حمل‌ونقل شهری کمک کرده و بین حفاظت از آثار تاریخی و نیازهای اساسی زندگی مدرن تعادل ایجاد می‌کند.
چالشهای فراروی مدیریت شهری در شهرهای کوچکتر
۱. ایجاد تعادل بین یکپارچگی و تمامیت تاریخی با نیازهای مدرن:
شهرهای کوچک اروپایی اغلب دارای میراث تاریخی غنی هستند که می‌تواند مانع مهمی در ادغام سیستم های مدیریت ترافیک مدرن باشد. خیابان‌های تنگ و باریک و اماکن تاریخی حفاظت‌شده میزان ساخت زیرساخت‌های جدید یا اصلاح ساختارهای موجود را محدود می‌کنند.
۲. فضای محدود برای توسعه:
بسیاری از این شهرها مدت‌ها قبل از ظهور وسایل نقلیه موتوری ساخته شده‌اند و از نظر فضا محدود هستند. این امر گسترش جاده‌ها یا افزودن انواع جدید روشهای حمل و نقل را چالش‌برانگیز می‌کند.
۳. محدودیت‌های بودجه‌ای:
شهرهای کوچکتر منابع مالی کلانشهرهای بزرگتر را ندارند که این امر منجر به محدودشدن توانمندی‌های آنها در اجرای پروژه‌های مدیریت ترافیک در مقیاس بزرگتر می‌شود.
۴. تضمین دسترسی عادلانه:
این شهرها درصدد این هستند که اطمینان حاصل کنند که تغییرات در مدیریت ترافیک به طور نامتوازنی بر گروه‌های خاصی تأثیر نمی‌گذارد، به‌ویژه آن شهرهایی که ممکن است بیشتر به حمل‌ونقل عمومی یا انواع مدهای حمل‌ونقل غیرموتوری متکی باشند.
راهکارهای تحرک و جابجایی شهری :
۱. سیستم‌های چراغ راهنمایی هوشمند:
پیاده‌سازی سیستم‌های کنترل چراغ راهنمایی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند جریان ترافیک را بهینه کرده و ازدحام ترافیکی و زمان سفر را کاهش دهد. این سیستم‌ها می‌توانند با شرایط ترافیکی به موقع و آنی سازگار شوند و کارایی کلی را بهبود بخشند.
۲. بهبود حمل و نقل عمومی:
افزایش کیفیت و پوشش حمل و نقل عمومی می‌تواند راهکار عملی‌تر و کاربردی‌تری نسبت به گسترش شبکه‌های جاده‌ای باشد. سرویس‌های مکرر و بدون تأخیر، اتصال یا کانکشن بهتر بین روشهای مختلف حمل و نقل و استفاده از جایگزین‌های سازگار با محیط زیست می‌تواند به بهبود و ارتقاء کیفیت حمل و نقل عمومی بیانجامد.
۳. ابتکارات دوستدار عابران پیاده و دوچرخه‌سواران:
بسیاری از شهرهای کوچکتر تمرکز خود را بر روی سازگارکردن خیابان‌های خود برای عابران پیاده و دوچرخه سواران گذاشته‌اند که این امر شامل توسعه بیشتر خطوط دوچرخه‌سواری، مسیرهای عبورعابر پیاده و اجرای برنامه‌های اشتراک‌گذاری دوچرخه است.
۴. استفاده از داده‌ها و اینترنت اشیا (IoT):
شهرها با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده از منابع مختلف از قبیل دوربین‌های ترافیکی و حسگرها می‌توانند الگوهای ارزشمندی را در رابطه با مسئله ترافیک به دست آورده و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. اینترنت اشیا می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد و عناصر مختلف سیستم ترافیک شهری را به هم متصل کند.
۵. مشارکت عمومی و برنامه‌ریزی فراگیر:
درگیرکردن و مشارکت‌دادن مردم در مراحل برنامه‌ریزی می‌تواند متضمن در نظرگرفتن نیازها و نگرانی‌های همه ساکنان باشد. این رویکرد همچنین می‌تواند به جلب حمایت عمومی و همه‌جانبه از ابتکارات جدید کمک کند.
ادغام شبکه‌های حمل و نقل هوشمند در شهرهای کوچکتر اروپا شاهدی بر تعهد آنها به توسعه شهری پایدار و کارآمد است. این شهرها نه تنها خود را با پیشرفت‌های فن‌آوری تطبیق می‌دهند، بلکه به طور فعال آینده‌ای هوشمندتر در تحرک و جابجایی شهری را شکل می‌دهند.
نوآوری در مدیریت ترافیک شهری
از آنجا که در این مجال بیشتربه حوزه حمل و نقل هوشمند در شهرهای کوچکتر اروپا می‌پردازیم، اکنون تمرکز این شهرها بر مدیریت ترافیک شهری معطوف شده است. این جنبه از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که مدیریت کارآمد ترافیک کلید حفاظت از مراکز تاریخی شهری است. مدیریت نوآورانه ترافیک شهری فقط کنترل جریان ترافیک و حرکت وسایل نقلیه نیست، بلکه ایجاد تعادل وهماهنگی بین انواع مختلف حمل و نقل، تضمین ایمنی، و کاهش اثرات زیست محیطی است.
یکی از چالشهای اصلی در مدیریت ترافیک شهری در شهرهای کوچکتر ادغام و تلفیق سیستم‌های مدرن در گذربندی خیابان‌های اغلب قدیمی و باریک است. شهرهای کوچک اغلب به راهکارهای هوشمندی مانند سیستم‌های کنترل چراغهای راهنمایی مبتنی بر هوش مصنوعی، نظارت بر ترافیک در زمان آنی و برنامه‌ریزی پیشرفته در حوزه حمل‌ونقل عمومی روی می‌آورند. چنین فن‌آوری هایی نه تنها به کاهش تراکم ترافیک کمک می‌کنند، بلکه نقش مهمی در کاهش انتشارات کربنی و بهبود کیفیت هوا دارند.
مطالعات موردی برای تحرک و جابجایی شهری:
- مدیریت ترافیک در پراگ جمهوری چک :
پراگ، پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کشور جمهوری چک، رویکرد برجسته و درخوری برای مدیریت ترافیک شهری به عنوان بخشی از ابتکار گسترده شهر هوشمند خود در نظر دارد. این شهر از شبکه‌های حمل‌ونقل هوشمند برای مدیریت کارآمدتر جریان ترافیکی، به‌ویژه در مناطقی که گردشگران زیادی بازدید می‌کنند بهره میبرد و در نتیجه تجربه کلی سفر را با حفظ ماهیت تاریخی آن بهبود می‌بخشد.
- راهکارهای ترافیکی یکپارچه لیل فرانسه:
درشهر لیل تمرکز بر ادغام تحرک و جابجایی هوشمند در برنامه‌ریزی شهری آن، به‌ویژه با افتتاح تقاطع غیر همسطح “EuraFlandres”، منجر به ارائه راهکارهای مدیریت ترافیک هم برای ساکنان و هم برای گردشگران شده است و این موضوع بین مدرنیته و سنت تعادل ایجاد می‌کند.
- پروژه‌های IMET و GrowSmarter:
در بارسلونا اسپانیا، استکهلم سوئد، و کلن آلمان، این پروژه ها تلاش های مشترک در تغییر تحرک و جابجایی شهری، تمرکز بر پایداری و راه حل‌های حمل و نقل هوشمند را نشان می‌دهند.
- ابتکار تحرک و جابجایی خنت بلژیک:
خنت بلژیک نمونه قابل توجه دیگری است. این شهر یک طرح تحرک و پویایی برجسته‌ای را اجرا کرد که مرکز شهر را به منطقه‌ای کم‌تردد تبدیل کرد و عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و حمل و نقل عمومی را در اولویت قرار داد. این طرح به طور موثر ترافیک خودرو را کاهش داده، کیفیت هوا را بهبود بخشید و تجربه کلی شهری را برای ساکنان و بازدیدکنندگان به طور یکسان بهبود بخشید.
نقش داده و قابلیت اتصال
یکی از مولفه‌های مهم و کلیدی در مدیریت مدرن ترافیک شهری استفاده از داده و قابلیت اتصال است. با بهره‌مندی از داده‌ها از منابع مختلف، از جمله حسگرهای ترافیک و سیستم‌های حمل و نقل عمومی، شهرهای کوچکتر می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای را در مورد مدیریت ترافیک بگیرند. این رویکرد مبتنی بر داده امکان تنظیم در زمان واقعی برای کنترل جریان ترافیک، کاهش گلوگاه های ترافیکی و بهبود تحرک و پویایی شهری را فراهم می‌آورد.
آینده تحرک و جابجایی هوشمند در شهرهای کوچکتر
همانطور که به آینده نگاه می‌کنیم، شهرهای کوچکتر اروپایی آماده تبدیل‌شدن به کانون نوآوری در جابجایی هوشمند هستند. ادغام شبکه‌های حمل‌ونقل هوشمند قرار است با پیشرفت‌های فن‌آوری تکامل یافته و منجر به ایجاد تغییرات و دگرگونی در نحوه رفت و آمد و تعامل جمعیت شهری با محیط‌های شهری خود شود.
پیشرفت در فناوری و زیرساخت
روندهای آینده در تحرک و جابجایی هوشمند احتمالاً با پیشرفت فن‌آوری هایی مانند وسایل نقلیه خودران، اینترنت اشیا (IoT)، اتصال ۵G و هوش مصنوعی هدایت می‌شوند. این فن‌آوری‌ها سیستم‌های حمل و نقل کارآمدتر و انعطاف‌پذیرتر را ممکن می‌سازند. به عنوان مثال، وسایل نقلیه خودران می‌توانند حمل و نقل عمومی را متحول کنند و خدماتی را ارائه دهند که نیاز به مالکیت شخصی خودرو را کاهش می‌دهد.
پایداری
با سرمایه‌گذاری شهرهای کوچکتر در زیرساخت‌های وسایل نقلیه الکتریکی، برنامه‌های اشتراک‌گذاری دوچرخه و برنامه‌ریزی شهری مناسب برای عابران، پایداری به عنوان یک عامل کلیدی باقی خواهد ماند. هدف این طرح ایجاد یک سیستم حمل و نقل یکپارچه‌تر و چندوجهی است که گزینه‌های سازگار با محیط زیست را در اولویت قرار دهد و انتشارات کربنی را کاهش دهد.
چالش‌ها و فرصتها
پیاده‌سازی و اجرای راهکارهای پیشرفته تحرک و جابجایی هوشمند ناگزیر بدون چالش نیست. همانطور که گفته شد، محدودیت‌های بودجه، حفاظت تاریخی و نیاز به اطمینان از دسترسی عادلانه برای همه ساکنان مسائلی هستند که نیازمند پیمایش و بررسی دقیق هستند. با این حال، این چالش‌ها همچنین فرصت‌هایی را برای راهکارهای نوآورانه، همکاری‌ها و مشارکت جامعه ارائه می‌کنند.
اهمیت شبکه‌های حمل و نقل هوشمند
آینده تحرک و جابجایی هوشمند در شهرهای کوچکتر سرشار از پتانسیل است. از آنجایی که این شهرها شبکه‌های حمل و نقل هوشمند و سیستم‌های مدیریت ترافیک شهری پیشرفته را در بر می‌گیرند، الگویی برای راهکارهای حمل و نقل شهری پایدار، کارآمد و نوآورانه ایجاد می‌کنند. طرح آنها می‌تواند الگویی برای دیگران باشد و راه را برای آینده دوستدار محیط زیست در تحرک و جابجایی شهری هموار کند.
فراتر از تحرک و جابجایی هوشمند
مدیریت موثرو کارآمد ترافیک شهری پایه و اساس حمل و نقل هوشمند در شهرهای کوچکتر اروپایی است. این شهرها با پذیرش راهکارهای نوآورانه و بهره‌گیری از فن‌آوری، سیستم‌های حمل‌ونقل شهری روان‌تر، ایمن‌تر و پایدارتر را تضمین کرده و در نتیجه کیفیت زندگی ساکنان و بازدیدکنندگان را افزایش می‌دهند.
منبع: شهریارنیوز
