زنگ خطر هوش مصنوعی برای جایگزینی شغل‌های مختلف

مجتبی منصوری

در آینده، هوش مصنوعی به دوره جایگزینی با انسان وارد خواهد شد و از دوره سازگاری با انسان خارج خواهد شد.

 در دوره کنونی هوش مصنوعی در حالی که به عنوان یک کارآموز برای انسان ظاهر شده و آموخته که می‌تواند از انسان متخصص بیاموزد، هنوز نمی‌تواند به تنهایی به توانایی‌های متخصصان انسانی دست یابد و نیاز به همکاری و مشارکت انسانی در فرآیند یادگیری و توسعه‌ آن دارد.

در آغاز، هوش مصنوعی برای کمک به انسان و انجام کارهایی که برای انسان دشوار است، طراحی شده بود. با پیشرفت آن، به تدریج به جایی رسیده که خطر جایگزینی شغل‌های مختلف توسط هوش مصنوعی وجود دارد. افراد خوش‌بین بر این باور هستند که هوش مصنوعی فقط به عنوان یک دستیار برای انسان خواهد بود و هیچ تهدید شغلی برای انسان ندارد، اما این نگرش به هیچ‌وجه درست نیست.

طبق صحبت‌های بزرگان حوزه هوش مصنوعی و دنیای دیجیتال، دوره همکاری انسان با هوش مصنوعی به سه مرحله زمانی تقسیم می‌شود.

بیشتر بخوانیم: گام بعدی دستورکار تحول دیجیتال شما چیست؟

دوره پیدایش ساختارها

هوش مصنوعی در ابتدا به عنوان یک تکنولوژی نوپا از هوشمندی بهره‌مند، اما نتوانست به اندازه‌ مطلوبی به انسان کمک کند. در طول دهه‌های گذشته، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه هوش مصنوعی رخ داده است که به وضوح نشان‌دهنده توانایی‌ها و تحولات این فناوری است. از جمله موفقیت‌های بزرگ هوش مصنوعی می‌توان به توسعه مدل‌های زبانی مبتنی بر ترنسفورمر اشاره کرد.

یکی از نمونه‌های این مدل‌ها، BERT است که با استفاده از ترکیبی از شبکه‌های عصبی بازگشتی و شبکه‌های ترنسفورمر، بهترین عملکرد را در زمینه پردازش زبان طبیعی ارائه کرد. BERT توانست معیار جدیدی برای سنجش توانایی‌های هوش مصنوعی در زمینه تفسیر و فهم زبان ارائه دهد.

با پیدایش مدل‌های مبتنی بر ترنسفورمر، ابعاد جدیدی از قدرت و توانایی‌های هوش مصنوعی به نمایش درآمده است. این مدل‌ها قادر به فهم دقیق‌تر و سریع‌تر زبان انسانی شده و در انجام وظایف پیچیده مانند ترجمه ماشینی، پرسش و پاسخ و تولید متن هوشمند عملکرد بسیار بالایی دارند. در این دوره پیشرفت‌هایی حاصل شد که باعث قدرتمندتر شدن هوش مصنوعی شد، اما هنوز به حدی قوی نبود که بتواند به رقابت با انسان پرداخته و آن را به چالش بکشد.

دوره سازگاری با انسان

در این دوره، هوش مصنوعی به مرزهای جدیدی از پیشرفت و توانایی‌ها دست یافته است. این دوره که هوش مصنوعی را تجسم می‌دهد، از نظر عملکرد و هوشمندی به شکل چشمگیری پیشرفت کرده است. با این حال، هنوز هوش مصنوعی نمی‌تواند به تنهایی با توانایی‌های انسان رقابت کند.

یکی از زمینه‌هایی که هوش مصنوعی پیشرفت چشمگیری داشته است، زمینه ترجمه ماشینی است. امروزه، سیستم‌های ترجمه ماشینی بر اساس هوش مصنوعی می‌توانند متون را به زبان‌های مختلف ترجمه کرده و این امر به انسان کمک زیادی در ارتباطات بین‌المللی و فهم دقیق متون در زبان‌های مختلف می‌کند. با این حال، هنوز هم توانایی این سیستم‌ها در ترجمه متون به صورت دقیق و با توجه به زبان و فرهنگ مخاطب، همچنان با توانایی ترجمه انسانی قابل مقایسه نیست.

علاوه بر ترجمه ماشینی، هوش مصنوعی قادر به نوشتن کد نیز شده است. این امر به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا فرآیند توسعه نرم‌افزار را سریع‌تر و بهبودیافته‌تر انجام دهند. با این حال، هنوز هوش مصنوعی نمی‌تواند برنامه‌های کامل و با کارایی بالا تولید کند و نیاز به مشارکت انسانی در فرآیند توسعه نرم‌افزار دارد.

در زمینه تولید تصاویر نیز، هوش مصنوعی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. اما هنوز هم توانایی تولید تصاویر به شکلی کاملاً شبیه به انسان را ندارد. به عنوان مثال، تصاویر تولید شده توسط هوش مصنوعی ممکن است جزئیاتی داشته باشند که در واقعیت وجود ندارد، مانند تولید تصاویری که انسان شش انگشت دارد.

به صورت کلی، در این دوره هوش مصنوعی در حالی که به عنوان یک کارآموز برای انسان ظاهر شده و آموخته که می‌تواند از انسان متخصص بیاموزد، هنوز نمی‌تواند به تنهایی به توانایی‌های متخصصان انسانی دست یابد و نیاز به همکاری و مشارکت انسانی در فرآیند یادگیری و توسعه‌ آن دارد.

بیشتر بخوانیم: نقش رایانش ابری در تحول دیجیتال

دوره جایگزینی هوش مصنوعی با انسان

در آینده، هوش مصنوعی به دوره جایگزینی با انسان وارد خواهد شد و از دوره سازگاری با انسان خارج خواهد شد. در این دوره، هوش مصنوعی به یک مرحله جدید از پیشرفت و توانمندی دست یافته است که به طور قابل توجهی از هوش انسانی پیشی گرفته است. این پیشرفت‌ها در زمینه‌های مختلفی از ترجمه ماشینی تا تولید متن و کد برنامه‌نویسی، به انسان‌ها کمک می‌کند و در برخی موارد حتی جایگزین آن‌ها شده است.

یکی از زمینه‌هایی که هوش مصنوعی به شدت تأثیر گذار بوده، زمینه کارهای ماشینی است. از زمان ورود ChatGPT و نسل‌های جدید آن به بازار، روند ترجمه توسط انسان‌ها تحت تأثیر قرار گرفته است. ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT، در ابتدا به انسان‌ها کمک می‌کنند تا در کارهای‌شان راحت‌تر و سریع‌تر پیش بروند، اما با پیشرفت و یادگیری بیشتر از داده‌ها، این ابزارها از انسان‌هایی که به عنوان مثال استادکاران یاد می‌شود، به طور کامل پیشی گرفته و توانایی‌های بیشتری نسبت به انسان‌ها دارند.

برای نمونه، بررسی‌ها نشان می‌دهند که از زمان ورود ChatGPT به بازار، درآمد مترجمین به طور قابل توجهی کاهش یافته است. ابزارهای هوش مصنوعی از این کاربرد مهم زبانی بهره می‌برند تا داده‌های بیشتری را از کاربران خود جمع‌آوری کنند و در نتیجه، هر چه بیشتر از خود بیشتر بیاموزند و به طور کلی بهتر شوند.

در زمینه نویسندگی نیز، هوش مصنوعی تأثیرات قابل توجهی داشته است. با توجه به بازخوردهایی که از کاربران خود جمع می‌کنند، ابزارهای هوش مصنوعی مانند مدل‌های اساسی Foundation توانایی تولید متن با کیفیت و دقیق را دارند که این موضوع منجر به کاهش ۷ درصدی درآمد نویسندگان شده است.

زنگ خطر برای برنامه‌نویسان هم با رونمایی از هوش مصنوعی مهندس نرم‌افزار به صدا درآمد که توانایی تولید هرگونه اپلیکیشن را دارد. برنامه‌نویسانی که کمک کردند تا هوش مصنوعی شکل بگیرد، هم‌اکنون خود را در معرض جنگ با هوش مصنوعی خواهند دید.

به علاوه، بر اساس اطلاعاتی که ازReddit به‌دست آمده است، نویسندگان نیز اقرار دارند که هوش مصنوعی به طور قابل توجهی بر توانایی‌ها و درآمد آن‌ها تأثیر گذاشته است.

بنابراین، می‌توان گفت که هوش مصنوعی به طور کلی نقش بسیار مهمی در جامعه امروزی دارد و از آنجایی که همیشه در حال پیشرفت است، احتمالاً در آینده نزدیک نیز تأثیرات بیشتری خواهد داشت.

بیشتر بخوانیم: کارمندانی که مهارت هوش مصنوعی دارند می‌توانند حقوق بالاتری دریافت کنند

جمع‌بندی و نکات پایانی

دیدگاه نادرستی که وجود دارد این جمله است چون هوش مصنوعی قرار است مشاغل انسانی را آموزش ببینید و انجام دهد پس سراغ آموزش هوش مصنوعی برویم و ساختن هوش مصنوعی را یاد بگیریم که این دیدگاه توسط بزرگان این حوزه نقض شده چرا که هوش مصنوعی در آینده قادر خواهد شد داده‌های خود را تهیه کند و نسبت به توسعه الگوریتم‌های یادگیری ماشین اقدام کند.

روندی مشابه با اتفاقاتی که در زمینه ترجمه ماشینی اتفاق افتاده، در برنامه‌نویسی وب و مهندسی یادگیری ماشین نیز قابل مشاهده است. با این حال، تفاوت‌های قابل توجهی بین این دو حوزه وجود دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد.

در حوزه برنامه‌نویسی وب، ریسک جایگزینی هوش مصنوعی برای مشاغل مهندسی نرم‌افزار به نسبت کمتر است. دلیل این امر این است که مهندسان نرم‌افزار در حال حاضر سیستم‌های بسیار پیچیده‌تر و با اجزای بیشتری را تولید می‌کنند که نیاز به دانش و تخصص گسترده‌ای دارد. از طرف دیگر، تولیدات مهندسان یادگیری ماشین معمولا تک‌زبانه و تک‌جزئی است و این باعث می‌شود که جایگزینی هوش مصنوعی برای این حوزه کمترین ریسک را داشته باشد. همچنین، مدل‌های open source یادگیری ماشین بسیار در دسترس قرار می‌گیرند و از کدهای open source در مهندسی نرم‌افزار استفاده می‌شود. این امر باعث می‌شود که مهندسان نرم‌افزار به دسترسی آسان‌تری به تکنولوژی‌های یادگیری ماشین دست یابند و از آن‌ها استفاده کنند.

با تمامی صحبت‌های انجام شده و اینکه هوش مصنوعی قرار است در مشاغلی جایگزین انسان شود، تصور کلی که هوش مصنوعی در حال جایگزینی انسان در تمام مشاغل است، نادرست است. بهتر است که به جای اینکه فکر کنیم باید خودمان را جایگزین هوش مصنوعی کنیم، بیشتر در توسعه مهارت‌هایی که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین شود، سرمایه‌گذاری کنیم. به عنوان مثال، مهارت‌های تفکر استدلالی، خلاقیت و توانایی حل مسائل پیچیده، همچان به عنوان مهارت‌های بسیار ارزشمند در صنعت نرم‌افزار و یادگیری ماشین شناخته می‌شوند و هیچگاه قابل جایگزینی توسط هوش مصنوعی نیستند.

به طور کلی، باید توجه داشت که هوش مصنوعی به تنهایی نمی‌تواند تمام نیازهای یک صنعت را برآورده کند و همکاری بین انسان و هوش مصنوعی بهترین راه برای بهره‌برداری از قابلیت‌های هر دو است.

منبع: ایسنا

بیشتر بخوانیم: ۸ ابزار هوش مصنوعی مناسب کسب‌ و کار در سال ۲۰۲۴