ITIL 4، به منظور تاکید بر همسویی با انقلاب صنعتی چهارم

اکبر گلبو، مدیرعامل شرکت ایریسا

ویرایش جدید چارچوب مدیریت خدمات با عنوان ITIL 4، به منظور تاکید بر همسویی با انقلاب صنعتی چهارم در فوریه ۲۰۱۹ توسط مؤسسه AXELOS به صورت عمومی منتشر شده است.

انقلاب در حال تغییر چهره‌ی صنعت، اقتصاد و جوامع جهانی است و مفاهیم تولید و مدیریت را به طور جدیدی تعریف می‌کند که در واقع انقلاب صنعتی چهارم به چگونگی ادغام فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، وسایل نقلیه خودران و اینترنت اشیا با زندگی فیزیکی انسان‌ها اشاره دارد.

در طول سه انقلاب صنعتی گذشته، نه تنها بارها و بارها زندگی شخصی و شغلی افراد تغییر کرده بلکه گاهی حتی تهدید هم شده است. پس از هر انقلاب، جهان در مسیر جدیدی قدم برداشت. این بار هم چهارمین انقلاب صنعتی، زندگی ما را تغییر خواهد داد؛ هر چند سرعت و ابعاد این تغییر، بسیار متفاوت و بزرگ‌تر از تغییرات سه انقلاب صنعتی گذشته خواهد بود. وقوع انقلاب صنعتی چهارم باعث شده است تا بسیاری از فناوری‌هایی که بشر در گذشته، رؤیای آن را داشت یا در کتاب‌ها و فیلم‌های علمی_تخیلی شاهد بود به واقعیت تبدیل شود. دستیابی ما به مجموعه‌ای از فناوری‌های جدید، باعث ایجاد چهارمین انقلاب صنعتی شده است.

این مفهوم به یک تغییر بزرگ در پیشرفت‌های تکنولوژی و صنعتی اشاره دارد که از طریق تلفیق عواملی نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، اتوماسیون فرآیندها و محاسبات ابری به وجود آمده است. این انقلاب تنها تأثیرات عمیقی بر صنعت و اقتصاد نداشته، بلکه به طور کامل شکل روابط‌های انسانی و اجتماعی را نیز تغییر داده است.

از اتصال اشیا خانگی تا توسعه شهرهای هوشمند و افزایش بهره‌وری تولید، این انقلاب به عنوان یک دوره معنادار در تکنولوژی به شمار می‌آید که تأثیرات گسترده‌تری روی زندگی ما داشته و دامنه اثرات آن روز به روز بیشتر می‌شود. این انقلاب در حال تغییر چهره‌ی صنعت، اقتصاد و جوامع جهانی است و مفاهیم تولید و مدیریت را به طور جدیدی تعریف می‌کند.

به بیان ساده، انقلاب صنعتی چهارم به چگونگی ادغام فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، وسایل نقلیه خودران و اینترنت اشیا با زندگی فیزیکی انسان‌ها اشاره دارد. به دستیارهای فعال با صدا، تشخیص چهره یا سنسورهای دیجیتال مراقبت سلامت فکر کنید.

اپراتور و کارخانه هوشمند، دستاورد انقلاب صنعتی چهارم

انقلاب صنعتی چهارم در صنعت تولید، انقلابی به راه انداخته‌است که منجر به بهبود فرآیندها و محصولات شده‌است. در این کارخانه‌های هوشمند سنسورهای پیشرفته، نرم‌افزارهای تعبیه شده و رباتیک به جمع‌آوری داده‌ها کمک می‌کند و با آنالیز این داده‌ها تصمیم‌گیری سریع‌تر انجام می‌شود.

کارخانه هوشمند، مفهومی‌ست که برای توصیف بهره‌مندی از فناوری‌های مختلف برای دستیابی به توان تولیدی بسیار انعطاف‌پذیر و خودسازگار استفاده می‌شود.

کارخانه‌های هوشمند با اتصال فرآیندهای مختلف، جریان‌های داده‌ای و تمام ذی‌نفعان (کارگردان خط مقدم، برنامه‌ریزان و …) به روشی ساده به شکل جدیدی از انعطاف‌پذیری و بهره‌وری دست می‌یابند. همزادهای دیجیتال نقشی مهم و اساسی در کارخانه‌های هوشمند ایفا می‌کنند.

اپراتور هوشمند یکی دیگر از مفاهیمی است که در راستای انقلاب صنعتی چهارم شکل گرفته‌است. اپراتور هوشمند با ارائه خدمات فناورانه به صورت کارآمد و مؤثر برای صنایع مختلف به بهبود عملکرد آن‌ها کمک می‌کند. تمرکز این اپراتورها بر فراهم کردن این فناوری‌ها به صورت قابل اعتماد، مقیاس‌پذیر و امن است و اولویت کسب‌وکارشان تمرکز بر هزینه، بهره‌وری و عملکرد است.

ITIL 4 راهی برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات

ITIL 4 در واقع مخفف Information Technology Infrastructure Library است که منبع محبوب قابل اعتماد و پذیرفته شده از بِهترین روش‌ها برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات بوده و یک رویکرد سیستماتیک برای دستیابی به ارائه سرویس‌های با کیفیت و پایدار است.

مدیریت خدمات فناوری اطلاعات یک رویکرد ساختارمند و سیستماتیک برای ارائه ارزش به مخاطبان از طریق خدمات فناوری اطلاعات است. این چارچوب شامل تجسم چرخه عمر خدمات، درک نیاز به خدمات (یا تقاضای خدمات)، ایجاد مفهوم سازی خدمات، استراتژی، طراحی، انتقال، بهره برداری (نظارت و مدیریت) و بهبود خدمات در کل چرخه عمر خدمات است. چرخه عمر خدمت، به کل عمر یک سرویس از زمان شروع کار تا زمان بازنشستگی اشاره دارد.

ITIL توسط میلیون‌ها متخصص در سطح جهانی استفاده می‌شود. مشاغل پیشرو بر اساس ITIL ساخته شده‌اند. ITIL از سازمان‌ها و افراد برای دستیابی به ارزش بهینه از IT و خدمات دیجیتالی پشتیبانی نموده و کمک می‌کند تا ارائه دهنده خدمات IT با یک مدل و استاندارد مشخص تعریف شده، خدمات قابل ارائه را با راهبرد اساسی کسب و کار و نیازهای مشتری هماهنگ کند.

ITIL یک مدل و چارچوب ممیزی و استاندارد سازی به رسمیت شناخته شده است که راهنمایی‌های جامع، عملی و اثبات شده‌ای را برای ایجاد یک سیستم مدیریت خدمات پویا و چابک، ارائه می‌دهد و واژه نامه مشترک اصطلاحات و مفاهیم، برای کسب و کارهای ارائه دهنده خدمات فناوری اطلاعات را فراهم می‌کند.

رویکرد ITIL برای سازمان‌ها و افراد در مورد چگونگی استفاده ازIT به عنوان ابزاری برای تسهیل تغییر، تحول و رشد تجارت است. ITIL طرفدار این است که IT و خدمات دیجیتال مطابق با نیازهای کسب و کار برنامه‌ریزی و سازماندهی شده و از اهداف اساسی و اصلی آن پشتیبانی می‌کند. تحقیقات گسترده توسط شرکت AXELOS که مشتمل بر بیش از دو هزار مورد مطالعاتی در کشورهای مختلف جهان است، نشان داده است که ITIL برای کسب و کارهای معاصر به شدت حیاتی است، چرا که تحول دیجیتال را امکان پذیر نموده و به سازمان‌ها کمک می‌کند، ارزش مشترک خود و مخاطبان خود را درک نمایند.

ITIL توسط یک چارچوب منطقی، قابل توسعه و پیاده سازی برای تمام کسب و کارها پشتیبانی می‌شود که صاحبان بنگاه‌های اقتصادی را قادر می‌سازد توانایی‌های خود را در بشناسند و با این توانایی پاسخگوی نیازهای خاص مخاطبان و مشتریان شأن باشند. هرساله، سازمان‌ها سرمایه گذاری زیادی در پذیرش و انطباق ITIL با شیوه‌های تجاری خود، پرداخته و افزایش نیروی کار خود را با استانداردها و بهروش‌های شاخص درITIL برنامه‌ریزی می‌کنند.

ITIL قدمتی دیرینه در استانداردسازی علمی و عملی مدیریت فناوری اطلاعات

ITIL از زمان تکامل خود در دهه ۱۹۸۰، هنگامی که سرویس ارتباطات مرکزی دولت انگلیس (CCTA) پس از تشخیص نیاز مبرم به روش‌های استاندارد، روش‌های مدیریت فناوری اطلاعات را توصیه کرد، بهترین روش استانداردسازی علمی و عملی مدیریت فناوری اطلاعات بوده است.

به منظور مدیریت کارآمد فناوری اطلاعات از حدود ۳ دهه پیش، اداره رایانه دولت انگلستان OGC چارچوبی را تحت عنوان ITIL یا «کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات» را ابداع کرد.

این چارچوب مجموعه‌ای مدون از بهترین تجارب و کارکردها Best Practice از طیف وسیعی از شرکت‌ها، سازمان‌ها و افراد خبره و زبده در زمینه فناوری اطلاعات است.

ITIL یک چارچوب راهنما برای مدیران فناوری اطلاعات می‌باشد تا بتواند زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را در سازمان خود مدیریت و بهینه‌سازی کنند و به مدیران این امکان را می‌دهد تا از سطح خدمات ارائه شده در سازمان خود اطمینان حاصل کرده و بتوانند زیرساخت‌های مورد نیاز را طبق یک برنامه از پیش تعیین شده، تهیه کند.

ITIL الگوی جامع برای مدیریت فضای فناوری

ویرایش جدید چارچوب مدیریت خدمات با عنوان ITIL 4، به منظور تاکید بر همسویی با انقلاب صنعتی چهارم در فوریه ۲۰۱۹ توسط مؤسسه AXELOS به صورت عمومی منتشر شده است. در تدوین این ویرایش تلاش شده است تا با بهره‌گیری از تجربیات بروز، روش‌ها و چارچوب‌های مدیریتی مانند Agile، DevOps، COBIT، Cloud Computing،Lean و …، به یک الگوی جامع و کامل برای مدیریت تمامی آنچه که در فضای امروزی فناوری اطلاعات شرکت و سازمان‌ها روی می‌دهد دست یافت.

در ITIL 4 دیگر اثری از چرخه عمر خدمت، فرآیند و گروه‌کار نبوده و مفاهیم سیستم ارزش سرویس و زنجیره ارزش سرویس معرفی می‌شوند. این نسخه از چارچوب مدیریت خدمات، برای نیازهای سازمان به منظور پوشش چالش‌های جدید مدیریت سرویس و استفاده از پتانسیل فناوری‌های مدرن یک راهنما ارائه کرده است.

ساختار کلی چارچوب ITIL 4 به عنوان یک سیستم که پاسخگو به فرصت‌ها و یا تقاضاهای موجود بوده و در نهایت ارزشی را خلق می‌کند از سیستم ارزش سرویس و مدل چهار بعد به عنوان مؤلفه‌های اصلی تشکیل شده است.

منبع: ایراسین 

• ITIL 4، به منظور تاکید بر همسویی با انقلاب صنعتی چهارم