۱۰ روند برتر انقلاب صنعتی چهارم
نشریه فوربز در سال ۲۰۲۰ از ۱۰ روند برتر فناوری که انقلاب صنعتی چهارم را به پیش می‌راند و چشم‌انداز دهه آینده را مشخص می‌کند نام برده است که شامل هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، اینترنت اشیا، کلان‌داده، زنجیره بلوکی (بلاک‌چین)، رایانش ابری و لبه‌ای، رباتیک پیشرفته، شبکه ۵G، ویرایش ژنتیکی، محاسبات کوانتومی و وسایل نقلیه خودران هستند.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به توانایی ماشین‌ها در یادگیری و رفتار به شکل هوشمندانه اشاره دارد؛ یعنی اینکه بتوانند تصمیم بگیرند، وظایفی را به انجام برسانند و حتی نتایجی را که در آینده به دست خواهد آمد از روی آنچه از داده‌ها آموخته‌اند پیش‌بینی کنند. ماشین‌ها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌توانند فرایندهایی را انجام دهند که شبیه فعالیت‌های انسان است مثل: بینایی (مثلا تشخیص چهره)، نوشتن (مثل چت‌بات‌ها) و صحبت کردن (مثل الکسا). همچنانکه توانایی رفتار هوشمندانه در ماشین‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود، هوش مصنوعی بیشتر به زندگی ما راه می‌یابد.
اینترنت اشیا
اینترنت اشیا شامل دستگاه‌ها و اشیای فراوانی است که به اینترنت متصل هستند و داده ارسال می‌کنند. تعداد این دستگاه‌ها پیوسته بیشتر می‌شود. گرچه دستگاه هوشمندی که بیشتر ما با آن سر و کار داشته‌ایم تلفن هوشمند بوده است، اکنون ساعت‌های هوشمند و تلویزیون و یخچال هوشمند نیز به میدان آمده‌اند و خیلی زود همه‌چیز هوشمند خواهد شد. امروزه ۲۰ میلیارد دستگاه هوشمند وجود دارد اما به زودی ۲۰۰ میلیارد دستگاه متصل خواهیم داشت. این دستگاه‌های هوشمند عامل انفجار داده هستند و به سرعت دنیا و شیوه زندگی ما را تغییر می‌دهند. توانایی ارتباط برقرار کردن ماشین‌ها با هم و به اشتراک گذاشتن اطلاعاتشان با یکدیگر یکی از مولفه‌های اصلی اینترنت اشیا است.
کلان داده
به بیان ساده کلان‌داده به حجم انبوه و روزافزون داده‌هایی که در عصر دیجیتال تولید می‌شوند اشاره دارد. هر چه داده‌های بیشتری موجود باشد کسب معلومات جدید و حتی پیش‌بینی آنچه در آینده روی خواهد داد آسان‌تر خواهد بود. با تحلیل حجم انبوهی از داده‌ها به کمک الگوریتم‌های هوشمند می‌توان الگوها و روابطی را پیدا کرد که پیش‌تر مشخص نبودند.
زنجیره بلوکی (بلاک‌چین)
زنجیره بلوکی، یا دفتر کل توزیع‌شده، به زبان ساده نوعی پایگاه داده با امنیت بسیار بالاست، یا راهی است برای ذخیره اطلاعات. امروزه ذخیره‌سازی، اعتبارسنجی و حفاظت از داده چالش‌های جدی برای سازمان‌ها ایجاد کرده است. فناوری زنجیره بلوکی، راه حلی عملی و با امنیت بسیار بالا برای این مشکل ارائه می‌دهد. زنجیره بلوکی ابزاری جذاب در حوزه‌هایی مثل بانکداری و بیمه است که پیوسته محبوبیت بیشتری می‌یابد. این فناوری نحوه کار بانک‌ها و چگونگی نگهداری ما از دارایی‌هایمان را دگرگون خواهد کرد.
رایانش ابری و لبه‌ای (Cloud & Edge computing)
رایانش ابری به معنی ذخیره‌سازی و پردازش داده در رایانه‌های مرکز داده از طریق یک شبکه است که به شرکت‌ها امکان ذخیره کردن مقدار عظیمی داده و پردازش آن بطور تقریبا در لحظه را می‌دهد. رایانش لبه‌ای یا مرزی عبارت است از پردازش داده‌ها در دستگاه‌هایی مانند تلفن‌های هوشمند. ارائه‌دهندگان خدمات ابری به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که تمام زیرساخت‌های حیاتی IT آنها به جای سرورهای داخل سازمان در ابر میزبانی شود. این کار باعث کاهش هزینه‌های سربار نگهداری و بهره‌برداری از داده‌ها، نرم‌افزارها و سیستم‌ها می‌شود.
از سوی دیگر رایانش لبه‌ای به جای اینکه در مراکز داده دوردست انجام شود، در همان محل عملیات کسب‌وکار رخ می‌دهد. به جای انتقال داده‌های جمع شده از دوربین‌ها، اسکنرها، پایانه‌های دستی یا حسگرها به ابر برای پردازش، دستگاه‌های مبتنی بر رایانش لبه‌ای بخشی از کار پردازش یا کل آن را خودشان در منبعِ داده، جایی که داده جمع‌آوری می‌شود، انجام می‌دهند.
رباتیک پیشرفته
ربات‌های امروزی را می‌توان ماشین‌های هوشمندی دانست که می‌توانند محیط اطراف خود را درک کنند و به آن واکنش نشان دهند و کارهای عادی و روزمره یا پیچیده را به طور خودکار و مستقل انجام دهند.
ربات‌های همکار یا کوبات‌ها (cobots) جدیدترین نسل سیستم‌های رباتیک هستند که برای کار در کنار انسان ساخته شده‌اند. کوبات‌ها کار انسان‌ها را ارتقا می‌دهند و به آسانی و با ایمنی بالا با نیروی انسانی تعامل می‌کنند.
وسایل نقلیه خودران
وسیله نقلیه خودران- خودرو، کامیون، کشتی یا هر نوع وسیله دیگری که باشد- به وسیله نقلیه‌ای گفته می‌شود که بتواند آنچه در محیط اطرافش رخ می‌دهد را بسنجد و بدون دخالت انسان کار کند.
تمام خودروسازان بزرگ روی فناوری وسایل نقلیه خودران سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده‌اند و این خودروها ممکن است روزی چهره شهرها را دگرگون کنند. آنها قابلیت کاهش آلودگی، بهبود جابجایی‌های روزمره و مزایای دیگری را دارند.
شبکه ۵G
نسل پنجم فناوری‌های شبکه موبایل می‌تواند در کنار نوآوری‌های دیگر، شبکه‌ای بسیار سریع‌تر و پایدارتر را با ظرفیت اتصال تعداد بیشتری دستگاه در یک محدوده جغرافیایی در اختیار ما بگذارد. با افزایش پهنای باند و پوشش، امور مختلفی از ایمیل زدن و وب‌گردی تا خدمات مبتنی بر مکان (مکان مبنا) و استریم کردن (پخش آنلاین) ویدیو و گیم بهبود یافته است. پیوسته جریانی از داده بین ما، اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌هایی که از آنها استفاده می‌کنیم ارسال و جابجا می‌شود. شبکه ۵G نیز در بهبود این انتقال داده نقش مهمی ایفا خواهد کرد.
ویرایش ژنتیکی
ژنومیک یکی از حوزه‌های میان‌رشته‌ای علم زیست‌شناسی است که به شناخت و دستکاری ژنوم و DNA موجودات زنده می‌پردازد. ویرایش ژنتیکی شامل مجموعه فناوری‌هایی است که مهندسی ژنتیک و تغییر ساختار ژنتیکی و DNA موجودات زنده را امکان‌پذیر می‌کند.
از زمانی که ژنوم انسان در سال ۲۰۰۳ با دقت توالی‌یابی شد تاکنون، افزایش قدرت رایانه‌ها و کارآمدی ابزارهای نرم‌افزاری موجود، به شناخت ما از ژنوم انسان کمک کرده است. امروزه بیوتکنولوژی (زیست‌فناوری) تا حدی پیشرفت کرده که تغییر DNA رمزگذاری شده در سلول و تغییر ویژگی‌هایی که نسل‌های بعد با تقسیم شدن آن خواهند داشت ممکن شده است.
محاسبات کوانتومی
رایانش کوانتومی از پدیده‌های عجیبی که در مقیاس زیراتمی رخ می‌دهد استفاده می‌کند و کاملا ماهیت رایانه را از نو تعریف می‌کند، بطوری که می‌تواند میلیون‌ها تا تریلیون‌ها برابر توان محاسباتی ابررایانه‌های امروزی را در اختیار ما بگذارد. گرچه احتمالا محاسبات باینری (دودویی) سنتی برای بیشتر نیازهای ما و کارهایی که در آینده نزدیک انجام خواهیم داد کافی خواهد بود رایانش کوانتومی که به به طرز غیرقابل تصوری سریع انجام می‌شود احتمالا انواع کاربردها را در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و رمزگشایی از ساختارهای پیچیده‌ای چون اطلاعات ژنوم پیدا خواهد کرد.
منبع: فناپ
- ۱۰ روند برتر انقلاب صنعتی چهارم
