واکاوی اقتضائات تحقق انقلاب صنعتی چهارم در ایران
پیش‌رویداد ورود به صنعت نسل چهارم با هدف آشنایی با مفاهیم انقلاب صنعتی چهارم در ایران، آشنایی با روش‌های تامین مالی در این رویداد، تشریح نیازهای فناورانه صنایع استان برای ورود به صنعت چهارم و انتقال تجربه شرکت‌های موفق جهانی در این حوزه برگزار شد.
«عبدالله یزدان‌بخش»، عضو هیات نمایندگان و رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد، در این برنامه، با تاکید بر اینکه ایران تاکنون به مقوله انقلاب صنعتی چهارم ورود پیدا نکرده است، اظهار کرد: برای ورود به این حوزه در وهله نخست باید به این مسئله توجه نماییم که نوع تفکر و نگاه صنعتگران بایستی با تکیه بر توجه ویژه به مقوله فرآوری در صنعت باشد.
یزدان‌بخش به موضوعاتی چون کمبود نیروی انسانی، آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی، فعالیت‌های سخت و زیان‌آور، بحران آب، کشاورزی سنتی و… که اقتصاد کشور را دچار چالش نموده است، اشاره کرد و گفت: برخی از این مشکلات، با پیشینه چند دهه همچنان در کشور مشهود است و در در این سال‌ها نیز برای رفع آن‌ها از تخصص افراد کاردان در این عرصه‌ها استفاده نشده است.
وی،: وضعیت محیط کسبوکارها را یکی از مهم‌ترین ملاک‌ها در مقوله کمبود نیروی انسانی دانست و گفت: می‌توان با به‌کارگیری علم روز و با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی، در راستای بهبود محیط کسب‌وکار و رفع بخشی اعظمی از این مشکلات گام برداشت.
لزوم ایجاد فضای مناسب کار، برای بروز و ظهور ایده و طرح‌های دانشجویان، به منظور کاهش خروج نخبگان از کشور
یزدان‌بخش با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی به منظور فراهم نمودن شرایطی مساعد در کشور و کاهش مهاجرت نخبگان، بیان کرد: در سال‌های اخیر، نرخ مهاجرت جوانان و نوجوانان افزایش پیدا کرده است که بخش اعظم آنان از نخبگان و نیروی انسانی ماهر کشور هستند. یکی از راهکارهای جلوگیری از خروج نخبگان، ارائه فضای مناسب کار برای بروز و ظهور ایده و طرح‌های دانشجویان است. اگر طرح و ایده دانشجویان در فضایی مناسب عملیاتی گردد و فرصت و زمان کافی به آنان داده شود، مسیر برای پیشرفت کاری و فعالیت آنان باز خواهد شد و بخش زیادی از مشکلات آنان حل خواهد گردید.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی، از «کمیته صنعت هوشمند» که ذیل این کمیسیون شکل گرفته است، به عنوان محلی برای ارائه و عرضه ایده و طرح‌های دانشجویان نام برد و خاطرنشان کرد: در کمیته صنعت هوشمند، می‌توان پروژه‌های دانشجویان در حیطه هوشمندسازی را مورد بررسی و چکش‌کاری قرار داد.
یزدان‌بخش در بخش دیگری از سخنانش به مقوله هوشمندسازی صنعت اشاره و اظهار کرد: تحقق این مهم، به زمان زیادی نیاز دارد؛ اما در مجموع به واسطه تامین زیرساخت‌ها و نیازهای این حوزه، امکان‌پذیر است. بدین منظور، نیروی انسانی صنایع باید در وهله نخست از پویایی لازم برخوردار باشد و مسیر توسعه صنایع هموار گردد؛ چرا که بقای صنعت در گرو توسعه فعالیت‌های آن است.. به منظور افزایش کارایی، بهره‌وری و کاهش خطاهای انسانی در این بخش باید از صنعت نسل چهارم، استفاده کرد. زمان درحال گذار است و نسل صنعت چهارم در کشورهای دنیا فعال شده است؛ اما صنایع ایرانی تاکنون از انقلاب صنعتی چهارم عقب مانده‌اند.
- محتوی مرتبط:
- اولویت‌های کلیدی تحول دیجیتال برای سال ۲۰۲۴
هوش مصنوعی و نانوتکنولوژی از موضوعات محوری نسل چهارم صنعت است
«جعفر فرشچی طوسی»، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز در سخنانی در این مراسم، با بیان اینکه ورود ایران به انقلاب‌های صنعتی اول و دوم بسیار کمرنگ بود، عنوان کرد: اواخر قرن ۲۰، نتایج انقلاب دوم و سوم صنعتی در ایران نمود پیدا کرد و امروز از انقلاب صنعتی چهارم جا مانده‌ایم؛ این در حالی است که اروپا حدود ۱۰ سال است که به حوزه صنعت چهارم ورود پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: به منظور معرفی و آشنایی صنایع استان با نسل صنعت چهار، کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد، جمعی از فعالان حوزه صنعت و بخش خصوصی، شرکت شهرک‌های صنعتی استان، اداره کل صنعت، معدن و تجارت و… رویدادی ملی در ۸ بهمن ماه سال جاری، برنامه‌ریزی کرده‌اند.
وی افزود: یکی از برنامه‌های شرکت شهرک‌های صنعتی در حوزه ورود صنایع به نسل چهارم، آشنایی صنعتگران و فعالان اقتصادی با نسل نوین صنعت است. این شرکت در کنار صنایع پیشرو بوده و با برنامه‌ریزی مدون، صنایع استان را به سمت نسل صنعت چهار سوق خواهد داد. شرکت شهرک‌های صنعتی استان از صنایع پیشرو حمایت می‌کند که از جمله این حمایت‌ها می‌توان به مشاوره، فراهم‌سازی شرایط برای حضور در نمایشگاه‌ها، حمایت از پایان‌نامه‌های مرتبط، برگزاری رویدادها، ارائه خدمات حقوقی و… اشاره کرد.
فرشچی با بیان اینکه کشورهای جهان از نسل صنعت چهار عبور کرده و به دنیای نسل پنجم صنعت راه پیدا کرده‌اند، خاطرنشان کرد: هوش مصنوعی و نانوتکنولوژی از جمله موضوعات محوری نسل چهارم صنعت است. صنعت چهار، تاثیر زیادی بر بهبود محیط کسب‌وکار و کارایی بهتر صنایع دارد. قاره اروپا تاکنون گام‌های بلندی در حوزه هوشمندسازی صنایع برداشته است.
فرشچی تاکید کرد: لازمه تحقق انقلاب صنعتی چهارم صنایع در ایران، مشارکت و فعالیت فعالان و تمامی ذی‌نفعان این حوزه است. امیدواریم با کمک و ایده‌های فعالان حوزه صنعت و دانشگاهیان، بتوانیم در جهت توسعه و پیشرفت کشور و استان گام برداشته و مثمرثمر باشیم.
رشد و توسعه تحت تاثیر فناوری‌های نوآورانه است
سپس «علی اسماعیلی»، عضو هیات علمی گروه مهندسی مکانیک دانشگاه فردوسی مشهد در سخنرانی خود در این مراسم با طرح این پرسش که ورود به انقلاب صنعتی چهارم انتخابی یا شرط بقاست؟، اظهار کرد: ۸۴ درصد اقتصاد دنیا در ید ۱۵ کشور سرمایه‌دار است. از سال ۲۰۱۶ تاکنون پیشرفت عجیبی در اقتصاد جهان رخ داده است و اروپای شرقی و غربی، سهم زیادی از اقتصاد جهان دارند. در این بازه‌زمانی، پیشرفت و توسعه تکنولوژی میان کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه، شکاف 4.5 برابری پیدا کرده است. این تفاوت در ابتدا، اندک بود؛ اما سپس رشد جهشی پیدا کرد و اگر این فاصله نادیده گرفته شود، فاصله بسیار بیشتر خواهد شد.
وی بخش دیگر سخنانش را به تحولات ۱۰۰ سال اخیر در اقتصاد جهانی اختصاص داد و گفت: پس از وقوع انقلاب صنعتی دوم و سوم در آمریکا، صنایع و شرکت‌های فولادی سهم زیادی از اقتصاد این کشور داشتند؛ اما از سال ۲۰۱۷ تاکنون، ۱۰ شرکت برتر فناور آمریکا مانند گوگل، اپل، میکروسافت و… سهم زیادی از اقتصاد این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها سابقه اندکی نسبت به صنایع فولادی آمریکا داشته و پیشرفت آنان سبب جابه‌جایی ثروت، در طی ۱۰ سال اخیر شده است. در مجموع می‌توان گفت رشد و توسعه، تحت تاثیر فناوری‌های نوآورانه است.
اسماعیلی با اشاره به اینکه در فضای فناوری‌های نوآورانه فرصت برای پیشرفت و توسعه دانش‌بنیان‌ها بسیار زیاد است، عنوان کرد: تمامی کشورها، مسیر تکنولوژی را طی خواهند کرد؛ اما اگر این مسیر به سرعت طی شود، اقتصاد و صنعت کشور رشد بیشتری پیدا خواهد کرد. در ۱۰ سال آتی، ۴۰ درصد از کسبوکارها در وضعیت کنونی خود نخواهند بود و تنها راه حفظ و پایداری، استفاده از فناوری‌های جدید در توسعه اقتصادی است.
افزایش سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌هاست
اسماعیلی با بیان اینکه سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۴ درصد است، عنوان کرد: افزایش سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌هاست. اقتصاد دیجیتال سهم بزرگی از تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه یافته را دارد. اقتصاد دیجیتال سبب حذف مرزهای میان کسب‌وکار و صنایع شده و سهم خدمات را در تولید ناخالص داخلی افزایش داده است.
وی بخش دیگر سخنانش را به انقلاب صنعتی در ادوار مختلف اختصاص داد و تاکید کرد: انقلاب صنعتی اول، سبب آسان‌تر شدن زندگی مردم شد. دومین انقلاب صنعتی منجر به معرفی فولاد و استفاده از برق در کارخانه‌جات گردید. افزایش سرعت، افزایش تولید، کارآیی، بهره‌وری، تحرک بیشتر، ماشین‌ها و… از آثار انقلاب صنعتی دوم بود. انقلاب صنعتی سوم با ظهور و استفاده از تولیدات الکترونیکی و کامپیوتر در اواخر دهه ۱۹۵۰، رخ داد.
باید همسو با تکنولوژی و انقلاب صنعتی چهارم به سوی دیجیتالی‌شدن پیش رفت
اسماعیلی با اشاره به اینکه انقلاب صنعتی چهارم با تکیه بر تکنولوژی‌های جدید رقم خورده است، بیان کرد: صاحبان مشاغل با استفاده از تکنولوژی‌های جدید می‌توانند بر عملکرد بهتر کارکنان و کنترل کیفیت تولیدات صنایع، تمرکز نمایند. مشخصه اصلی انقلاب صنعتی چهارم، از بین‌رفتن مرزهای فیزیکی، به وسیله ادغام تکنولوژی است.
اسماعیلی ادامه داد: عبور از انقلاب صنعتی سوم به چهارم با چالش‌هایی مانند امنیت، سرمایه، استخدام نیروی انسانی جدید متخصص، حریم شخصی و… همراه است. باید همسو با تکنولوژی و انقلاب صنعتی چهارم به سوی دیجیتالی‌شدن پیش رفت. اثر نوآوری‌ها، هدف را مشخص می‌کند.
خردورزی در تصمیمات اقتصادی یک الزام اساسی برای پیشرفت و توسعه است
«فیروز ابراهیمی»، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان نیز در بخشی از این برنامه با تاکید بر لزوم توسعه ارتباط دانشگاه و صنعت، بیان کرد: در سال‌های اخیر، تب فعالیت‌های دانش‌بنیان و تحقیق و توسعه در کشور افزایش یافته است؛ اماالزامات توسعه و رشد دانش‌بنیان و تحقیق و توسعه در استان و کشور به خوبی پیش‌بینی نشده است.
وی خاطرنشان کرد: ایران فعالیت در حوزه مونتاژ محصولات تولیدی صنایع را با کره جنوبی آغاز کرد؛ اما درحال حاضر کره جنوبی وضعیت بهتری در حوزه اقتصادی و صنعت دارد. درحالی که در ابتدای راه، سرانه درآمدی ایران ۵۰۰ میلیون دلار و کره جنوبی ۱۵۰ میلیون دلار بود. خردورزی در اخذ تصمیمات اقتصادی یک الزام اساسی برای پیشرفت و توسعه است و در غیر این صورت، صنعت نسل چهارم در کشور محقق نخواهد شد.
ابراهیمی افزود: امروز نرخ رشد جمیعیتی دغدغه مدیران کشور است. درحالی که در چهارسال گذشته بحران انرژی در کشور نمود زیادی پیدا کرده است. نرخ رشد جمعیت کشور کمتر از یک درصد است و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته باز هم افزایش پیدا نکرده است. درصورتی که اگر در چهارسال متوالی پیشین، سالانه یک درصد به ظرفیت انرژی کشور افزوده می‌شد، ایران امروز با مشکل کمبود انرژی مواجه نبود.
نقش پررنگ ربات‌ها در نسل چهارم صنعت
«احمدرضا هروی»، مدیرعامل شرکت هوش‌پرداز پارس‌تک، با اشاره به اینکه صنایع باید به نسل صنعت چهارم ورود پیدا نموده و تکنولوژی‌های نوین صنایع رشد پیدا کند، تاکید کرد: در نسل چهارم صنعت، ربات‌ها نقش پررنگی داشته و در نسل پنجم،، هوش مصنوعی و بیت‌دیتاها بروز و ظهور پیدا خواهند کرد.
هروی ادامه داد: درصورت به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنایع، به رفع مشکل کمبود نیروی انسانی صنایع کمک شایانی خواهد شد. افزایش بهره‌وری، کمک به تصمیم‌سازی داده محور، پیش‌بینی تقاضا، مدیریت زنجیره تقاضا، کنترل کیفیت بهتر، مدیریت ریسک، مانیتورینگ و بهبود مداوم، کاهش هزینه‌ها و… از جمله آورده‌های هوش مصنوعی در صنایع است. بوش، وال‌مارت، کوکاکولا، مک دونالد و بی ام و هوش مصنوعی را در صنایع خود به کار می‌برند. جهان به سمت تکنولوژی و پیشرفت حرکت کرده و ایران نیز همانند سایر کشورهای جهان باید به این سمت حرکت کند.
در ادامه «سید مجتبی نجفی»، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نسیم ارتباط آینده با بیان اینکه فناوری در آینده دارای چهار رکن اساسی است، خاطرنشان کرد: فناوری اطلاعات و ارتباطات، اینترنت اشیا، نرم‌افزارهای ابری، بلاکچین‌ها و نرم افزار CRM در فناوری‌های اثرگذار آینده هستند.
وی بخش دیگر سخنانش را به کاربردهای فناوری و تکنولوژی اختصاص داد و بیان کرد: استقرار نرم‌افزار مدیریت ارتباط با مشتریان، استقرار نرم‌افزار مدیریت پروژه، ارتباط بین سایت‌ها و CRM، ارتباط بین فروشگاه و درگاه‌های پرداخت، استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری، دریافت خدمات از چت‌بات‌ها و… از کاربردهای فناوری و تکنولوژی در صنایع و کسب‌وکارهاست.
گفتنی است در بخش پایانی این برنامه، پنل تخصصی پرسش و پاسخ فعالان اقتصادی در حوزه انقلاب صنعتی چهارم برگزار شد.
منبع: روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی
- واکاوی اقتضائات تحقق انقلاب صنعتی چهارم در ایران
