لزوم استفاده از تکنولوژی در حوزه بانکداری و کاهش هزینه ها
خانم مینا مهرنوش استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و آقایان مصطفی صفاری اقتصاددان، علیرضا شکیبایی استاد دانشگاه کرمان و قدرت الله امام وردی استاد دانشگاه آزاد به بررسی کسب و کارهای آنلاین و ورود تکنولوژی به حوزه بانکداری و بازارهای مالی پرداختند.
آقای قدرت الله امام وردی استاد دانشگاه آزاد یکی از مهمانان برنامه چشم انداز بود که در گفتگو با این برنامه گفت: با گسترش نفوذ اینترنت، موبایل و شبکه های ارتباطی در ایران مزیت استفاده از اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای آنلاین هم گسترش پیدا کرد. در چند سال اخیر و بعد از پاندمی کرونا مردم مجبور شدند از بسترهای اینترنتی و آی تی استفاده کنند به همین دلیل کسب و کارهای اینترنتی در دو سال اخیر به شدت رشد پیدا کرد. همانطور که مستحضر هستید بحث آموزش مجازی و بستر کسب و کارهای آنلاین در قالب اینترنت گسترش یافت.
دانلود فایل PDF و مشاهده عناوین ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” شماره ۱۸، اسفندماه۱۴۰۰
وی ادامه داد: اکثر مردم بانکداری اینترنتی، موبایل بانک و در کنار آن بحث پرداخت های آنلاین را تجربه کرده اند. گستردگی که در حوزه فن آوری مالی در جهان اتفاق افتاد بیش از هر حوزه دیگری در ایران رواج پیدا کرد. به همین دلیل استفاده بیشتر از تکنولوژی و کسب و کار آنلاین باعث شد حرکت به سمت رشد در این حوزه رخ دهد. این حوزه طرفداران بسیار زیادی دارد. اکثر افراد جامعه تجربه مختصری در استفاده از این نوع بازارها داشته اند و کمتر کسی وجود دارد که با مفهوم این بازارها آشنا نباشد و از مزیت ها و اعتبارات این بازار استفاده نکرده باشد.
وی گفت: شاید بسترهای حقوقی، قانونی و مدیریتی اجازه گسترش و شکل گیری تکنولوژی جدید مالی در بازارهای مالی را نمی دهد. از طرفی باید توجه داشته باشیم بازارهای مالی توسعه یافته و عمق یافته به آن مفهومی که در دنیای خارج از کشور رواج دارد، در کشور وجود ندارد. به عبارت دیگر گستره بخش مالی در اقتصاد ایران خیلی عمیق نیست. تقریبا چند سال است که ما از بانکداری سنتی و اعتماد فیزیکی مردم به بانک ها عبور کرده ایم و به تازگی وارد بخش توسعه ای شده ایم که باعث عمیق تر شدن و گستردگی بازارهای بانکی است.
این استاد دانشگاه گفت: اگر این گستردگی وجود نداشته باشد مباحث مربوط به تکنولوژی و فن آوری که می تواند به کمک بازار مالی آمده و آن را گسترش دهد شکل نمی گیرد. عدم گستردگی و پیشرفته بودن بازارهای مالی ایران که شامل بازار پول و بازار سرمایه است و از طرف دیگر نبود قوانین و نهادهایی که باید در اقتصاد شکل بگیرد و از این بازارها در حالت فیزیکی حمایت کند باعث شده ما با بانکداری جهانی به خصوص در بازار سرمایه فاصله زیادی داشته باشیم. بانکداری ما هیچ شباهتی به بانکداری در خارج از کشور نیست. ما همچنان شعبات بانکی متعدد داریم که مردم برای افتتاح حساب و یا سایر فعالیت های بانکی خود به آنجا مراجعه می کنند. خدماتی که بانک ها ارائه می کنند به شکل دبجیتالی و مجازی نیست.
جهت مشاهده و دانلود ماهنامه ” اقتصاد دیجیتال” اینجا کلیک نمایید.
امام وردی گفت: با این عدم پیشرفت و عدم گسترش بازار پول و سرمایه نمی توانیم انتظار داشته باشیم ما هم از تکنولوژی هایی که در سراسر دنیا استفاده می شود بهره ببریم. ما هنوز در زمینه استفاده از ابزارهای مشتقه عقب هستیم. همچنین در بحث رمز ارزها که از بی قانونی و عدم حمایت های قانونی دولت بی بهره است احتیاج به فرهنگ سازی داریم. در این چند سال اخیر با حضور اینترنت، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی توانستیم از مزیت های بیماری کرونا هم استفاده کنیم. چون به دلیل بیماری مردم مجبور شدند از کسب و کارهای آنلاین استفاده کنند.
ایشان گفت: متاسفانه با دلیل عدم اطلاع رسانی در این حوزه و عدم حمایت دولت که خودش هم در این مورد دچار یک نوع سرگردانی است بسیاری از مردم در حوزه رمز ارزها متضرر شدند. تحلیل این بازار بسیار پیچیده و پرنوسان آسان نیست و ممکن است در طی یک شب نوسان بالا و ریسک بسیار بالایی داشته باشد. بنابراین اگر مردم بدون برنامه و دانش کافی به این بازار ورود کرده و اقدام به خرید و فروش کنند دچار ضرر و زیان خواهند شد.
خانم مینا مهرنوش استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در گفتگو با برنامه چشم انداز گفت: در کشور ما مردم در استفاده از تکنولوژی و نئو بانک بسیار جلوتر از بانک ها هستند. به این معنی که یک شرکت می تواند خودش به عنوان یک بانک و محلی که می تواند مسائل مالی و پولی را تبادل کرده و بانک را حذف کند عمل کند. قراردادهای هوشمند جلوتر از قوانین و مقررات کشور حرکت می کند.
- “ اقتصادالکترونیکی“ آخرین و به روزترین محتوی در فین‌تک (فناوری مالی)
وی ادامه داد: بیش از ۱۲ میلیون نفر در کشور در حوزه رمز ارزها فعال هستند و در این زمینه خرید و فروش می کند ولی متاسفانه صرافی دیجیتال و جاهایی که مردم بتوانند این معاملات را انجام دهند در کشور وجود ندارد. باید توجه داشته باشیم تقاضا در حال حرکت به این سمت است. در صورتی که عرضه نتواند همگام با این تقاضا حرکت کند مردم پول خود را از کشور خارج کرده و ممکن است متضرر شوند. ورود بدون اطلاعات کامل، بدون تجربه و تحقیق لازم مردم به بورس و عملکرد احساساتی آن ها برای سرمایه گذاری موجب آسیب بسیار زیادی به مردم شد در صورتی که دولت و حاکمیت با تایید وضعیت بورس مردم را به سرمایه گذاری در بورس ترغیب کرده بودند.
ایشان گفت: متاسفانه مجددا این مسئله در حوزه رمز ارزها در حال رخ دادن است. به دلیل تورم بالا مردم برای حفظ ارزش پول خود به دنبال جایی برای سرمایه گذاری هستند و این حوزه، رمز ارز دیجیتال است. تا زمانی که رمز ارز ملی نداشته باشیم، دارایی های دیجیتال قانونمند نشوند و صرافی های قانونی برای مبادلات این بازار وجود نداشته باشد سرمایه از کشور خارج می شود. به طوری که هم اکنون بیش از یک میلیارد دلار از اموال مردم در صرافی های داخلی و سه میلیارد دلار در صرافی های خارجی در گردش است. ما این آمار را از طریق صرافی های غیر مجاز و کف بازار جمع آوری کرده ایم.
مهرنوش گفت: رمز ارز ملی باید ایجاد شود و بانک مرکزی و شبکه بانکی باید خود را با این مسئله وفق دهند. البته با شکل گیری کارگروه اقتصاد دیجیتال حرکت های خوبی در حال شکل گیری است. چون مردم برای سرمایه گذاری به دنبال مکان های امن هستند باید این روند باید هدفمند شود. بخش خصوصی قدرت ورود به این حوزه را دارد و ما از نظر تکنولوژی هیچ مشکلی نداریم. اما این ورود باید قانونمند بوده و در این زمینه به مردم اطلاع رسانی شود. متاسفانه صرافی های غیر مجاز که در فضای مجازی فعالیت می کنند می توانند در این زمینه کلاه برداری کنند به همین دلیل باید مجوز تبلیغات این صرافی ها در فضای باطل شود تا از خسارت دیدن مردم جلوگیری شود.
این استاد دانشگاه گفت: تمام کشورهای دنیا رمز ارز خود را دارند و از این مزیت استفاده می کنند. ما هم می توانیم با بهبود زیرساخت ها بخش عمده ای از تبادلات و پرداخت ها را در فضای مجازی انجام دهیم. متاسفانه در کسب و کارها جا به جایی پول در قراردادها شفاف نیست. قراردادهای هوشمند می توانند در کسب و کارها استفاده شوند چون ۸۵ درصد اقتصاد کشور دولتی است. این عملکرد می تواند به شفاف سازی در تعاملات مالی بین دولت و بنگاه ها کمک کند. استفاده از فضای مجازی نه تنها می تواند به افزایش بهره وری و کاهش ریسک کمک کند بلکه آثار روانی خوبی بر جامعه خواهد داشت. آمادگی بخش خصوصی و خود دولت در زمینه زیرساخت های فنی وجود دارد ولی مشکل ما مشکل مدیریتی است.
آقای علی رضا شکیبایی استاد دانشگاه کرمان در گفتگو با برنامه چشم انداز گفت: اقتصاد دیجیتال به عنوان تغییر تکنولوژی و تغییر در بهره وری عوامل تولید می تواند بر تولید اثرگذار باشد. سرعت تغییر و سرعت نوآوری در اقتصاد دیجیتال بسیار بالاست به طوری که طی دوره های شش تا یک ساله یک تغییر اساسی در تکنولوژی دیجیتال اتفاق می افتد. این مسئله می تواند به تغییر عرضه در اقتصاد کمک کند. به همین دلیل تصور ما این است که می تواند در عرضه کل اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک از هر نوعی مهم باشد.
وی در ادامه گفت: در این دو سال اخیر پاندمی کرونا به میزان شتاب تحول و نوآوری در جهان کمک کرد که ایران هم از این مسئله مستثتی نبود. اقتصاد دیجیتال هم به بخش تولید و هم به بخش عرضه کمک کرده است چون هزینه ها را کاهش می دهد و منجر به افزایش بهره وری می شود. به این ترتیب سایر عوامل تولید هم بهتر، به موقع تر و کاراتر خواهد شد که همان مفهوم بهره وری است. در ضمن خودش هم می تواند به عنوان یک عامل تولید باشد
وی افزود: به عنوان مثال زمانی انرژی به عنوان یک عامل جدی مطرح شد که می تواند به عوامل تولید کمک کرده و در بهره وری هم اثرگذار باشد. اقتصاد دیجیتال باعث افزایش سرعت گردش پول و مبادلات مالی شد و چون مدیریت نقدینگی در کشور وجود نداشت به تورم موجود دامن زد. حجم پول و نقدینگی ما بر اساس انتشار و گردش پول است. متاسفانه بانک مرکزی در ابتدا متوجه نبود که چرا و چطور نقدینگی در جامعه در حال بالا رفتن است.
شکیبایی گفت: مدیریت نقدینگی متناسب با تنظیم گری نیست که منجر به تورم شده است. به طور کلی ساختار اقتصاد ایران به دلیل مشکل افزایش نقدینگی تورم زاست و کمتر به تولید کمک کرده است. این اقتصاد به عرضه تحرک نمی بخشد و ارتباطی به اقتصاد دیجیتال ندارد. افزایش مبادلات و گردش پولی بسیار زیادی در این حوزه انجام می شود به طوری که این عملیات انتقال پول از طریق کارت خوان ها یا موبایل انجام می شود.
این استاد دانشگاه گفت: وقتی مدیریت نقدینگی وظیفه قانونی خود را انجام ندهد و با تکنولوژی مخالفت کند کار درستی نیست. حرکت رو به جلو می تواند به اقتصاد کمک کرده و رشد بهره وری داشته باشد مانع تولید نیست چون باید مدیریت نقدینگی داشته باشیم. هر مانعی در حوزه اقتصاد دیجیتال ناشی از نقص مدیریتی است که باید برطرف شود. لازم است بانک مرکزی خود را اقتصاد دیجیتال هماهنگ کند. اگر همین حرکت های مثبت در حوزه اقتصاد دیجیتال نبود اقتصاد قفل می شد. ما باید از هرگونه تغییر تکنولوژی و مدیریت سیستم بانکداری استقبال کنیم.
آقای مصطفی صفاری اقتصاددان در گفتگو با برنامه چشم انداز گفت: رشد تکنولوژی هم بر عرضه و هم بر تقاضا اثر دارد. در بخش عرضه موجب رشد بهره وری و تولید شده و تقاضا ایجاد می کند. به این ترتیب باعث می شود هزینه ها کاهش یافته و ارتباطات بازار تسهیل شود. وقتی مردم به دنبال گوشی هوشمند هستند تا بتوانند از آن برای ارتباطات دیجیتال استفاده کنند همین امر باعث رشد تکنولوژی و رشد عرضه و تقاضا خواهد شد. گاهی اوقات تقاضا و گاهی عرضه ممکن است بیشتر باشد.
وی گفت: اقتصاد دیجیتال بدون شک موجب رشد تولید و بهره وری در بخش سرمایه است و به شدت آن را افزایش می دهد که موجب افزایش تقاضا هم می شود. این رویه منجر به رفاه اجتماعی هم می شود. رفاهی که نسل امروز دارند با ۲۵ سال قبل بسیار متفاوت است که دلیل اصلی آن رشد تکنولوژی است. در آینده هم همین اتفاق خواهد افتاد.
ایشان ادامه داد: به طور کلی انسان در زمان و مکان محدودیت دارد و هرچیزی که این محدودیت را کاهش دهد تکنولوژی نام دارد. وقتی تکنولوژی وارد بخش تولید می شود شاهد افزایش بهره وری و راندمان در بخش سرمایه و نیروی انسانی هم هستیم. متاسفانه بانکداری کشور به انحراف کشیده شده است و دلیل آن تورم بالای حاکم بر جامعه است. در خارج از کشور بانک ها شعبه ندارند و امور بانکی به شکل دیجیتال انجام می شود به این ترتیب هزینه ها کاهش می یابد ولی کار بانک ها در ایران بنگاه داری است.
این اقتصاددان گفت: بیشتر بدهکاران بزرگ بانکی کسانی یا شرکت هایی هستند که زیر مجموعه خود بانک هستند و با به شکل خریدار منابع بانکی در اختیار آن ها قرار داده شده است. بانک مرکزی در این فضا اجازه ورود بانک های خارجی به کشور را نداد تا شعبه بزنند. متاسفانه شعب بانکی کشور تبدیل به محل کسب و کار شده اند و شعبه می زنند تا بعدا بتوانند آن را با قیمت گرانتری به فروش برسانند. عده ای عقیده دارند بانک ها به دلیل دادن تسهیلات کلان مجبور به بنگاه داری شده اند در حالی که بسیاری از برج های تهران به بانک ها تعلق دارند. یکی از دلایل اصلی گرانی املاک تجاری وجود بانک ها در این زمینه است. ما بانک هایی داریم که بیش از ۷۰ درصد درآمدهای بانک از فعالیت بانکی نیست. این بانک ها در بخش معدن، پتروشیمی و فولاد فعالیت می کنند. بانک ها واسطه گر مالی هستند و از پس انداز مردم سوء استفاده می کنند. سیستم بانکداری کشور باید اصلاح شود.
منبع: ایران کالا
لزوم استفاده از تکنولوژی در حوزه بانکداری و کاهش هزینه ها
