آموزش دادن به هوش مصنوعی برای بازیافت بهینه ضایعات
مترجم: مریم رضایی
به گفته بانک جهانی، در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۲۴/ ۲ میلیارد تن زباله جامد تولید شد و پیش‌بینی می‌شود این رقم ۷۳درصد افزایش یابد و تا سال ۲۰۵۰ به ۸۸/ ۳ میلیارد تن برسد. پلاستیک به طور خاص مشکل‌‌‌آفرین است. تحقیقات دانشگاه‌‌‌های جورجیا و کالیفرنیا نشان می‌دهد از زمان شروع تولید انبوه این ماده در دهه ۵۰ میلادی تا سال ۲۰۱۵، بیش از ۳/ ۸ میلیارد تن ضایعات پلاستیکی تولید شده است. میکلا دراکمن، این آمار را شگفت‌‌‌انگیز نمی‌‌‌داند. او که بنیان‌گذار استارت‌آپ بریتانیایی «گری‌‌‌پرت» (Greyparrot) است، مدتی طولانی است که آنچه مردم دور می‌‌‌ریزند را زیر نظر دارد. این استارت‌آپ یک سیستم هوش مصنوعی طراحی کرده که تاسیسات و فرآیند بازیافت زباله‌‌‌ها را تحلیل می‌کند.
دراکمن می‌‌‌گوید: «در یک روز، کوهی از زباله فقط وارد یک مرکز بازیافت می‌شود و نکته تکان‌‌‌دهنده این است که این روند هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود. تولید زباله تعطیلی ندارد و همواره در جریان است.» گری‌‌‌پرت دوربین‌‌‌هایی را بالای تسمه نقاله‌‌‌های حدود ۵۰ مرکز بازیافت زباله در اروپا نصب کرده است. این دوربین‌‌‌ها از نرم‌‌‌افزار هوش مصنوعی استفاده می‌کنند تا هر چه از تسمه‌‌‌ها عبور می‌کند را به صورت آنی تحلیل کنند.
تکنولوژی هوش مصنوعی در طول یک سال گذشته پیشرفت قابل‌توجهی داشته و توانایی آن در پردازش عکس‌‌‌ها اکنون بسیار پیچیده است. به هر حال، خانم دراکمن می‌‌‌گوید آموزش یک سیستم برای تشخیص زباله‌‌‌ها هنوز کار سختی است. «محصولی مثل بطری نوشابه وقتی به زباله انداخته می‌شود، ممکن است مچاله، له و کثیف شود و مشکل را از منظر هوش مصنوعی پیچیده‌‌‌تر می‌کند.» سیستم‌های خانم گری‌‌‌پرت در حال حاضر ۳۲ میلیون قطعه ضایعات را در هر سال ردیابی می‌کنند و این شرکت یک نقشه دیجیتال بسیار بزرگ از این ضایعات درست کرده است. این اطلاعات را مدیران شرکت‌های بازیافت ضایعات می‌توانند مورد استفاده قرار دهند تا بازدهی عملیاتی بیشتری داشته باشند. البته می‌توان آنها را در سطح گسترده‌‌‌تری هم به اشتراک گذاشت.
خانم دراکمن می‌‌‌گوید: «این داده‌‌‌ها به قانون‌گذاران امکان می‌دهند از آنچه برای مواد ضایعاتی رخ می‌دهد، درک بهتری داشته باشند، بدانند کدام مواد مشکل‌‌‌آفرین هستند و همچنین طراحی بسته‌‌‌بندی‌‌‌ها را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. صحبت در مورد تغییرات اقلیمی و مدیریت ضایعات، دو چیز متفاوت است، اما در واقع این دو موضوع با هم ارتباط مستقیم دارند، چون اصلی‌‌‌ترین دلیل ما برای مصرف منابع، این است که آنها را بازیافت نمی‌‌‌کنیم. اگر قوانین سختگیرانه‌‌‌تری داشتیم که روش مصرف ما را تغییر دهند، تاثیر قابل‌توجهی بر زنجیره ارزش و نحوه مصرف منابع ایجاد می‌‌‌شد.»
او امیدوار است که برندهای بزرگ و دیگر تولیدکنند‌‌‌ه‌‌‌ها، شروع به استفاده از داده‌‌‌هایی کنند که شرکت‌هایی مثل گری‌‌‌پرت آنها را تولید می‌کنند و این در نهایت به تولید محصولات قابل بازیافت بیشتری منجر شود. تروی سووپ، مدیر شرکت «فوت‌‌‌پرینت» است که هدفش بسته‌‌‌بندی بهتر است. این شرکت با سوپرمارکت‌‌‌ها وارد همکاری شده و به طور خاص با برند ژیلت کار می‌کند تا بسته‌‌‌بندی پلاستیکی تیغ‌‌‌های آن را به نوعی بسته‌‌‌بندی با الیاف گیاهی تبدیل کند. آقای سووپ در یک بلاگ پست در وب‌سایت شرکت فوت‌‌‌پرینت، مدعی شده که مصرف‌کننده‌‌‌ها با «افسانه بازیافت» گمراه شدهاند. او به عنوان مثال به یک ظرف پلاستیکی سالاد اشاره کرده که روی آن نوشته بود «آماده بازیافت» و می‌‌‌خواست بداند معنای آن چیست.
او می‌‌‌گوید: «احتمال اینکه این پلاستیک یک بار مصرف، به جایی جز محل دفن زباله برود، کمتر از همیشه است. تنها راه خلاص شدن از بحران پلاستیک این است که در وهله اول اصلا از آن استفاده نکنیم.» خانم دراکمن می‌‌‌گوید: «سبزشویی، یک مشکل بزرگ است. ما ادعاهای زیادی در مورد بسته‌‌‌بندی‌‌‌های سبز یا دوستدار محیط‌زیست شنیده‌‌‌ایم، اما گاهی اوقات این ادعاها مبتنی بر واقعیت نیستند و می‌توانند برای مصرف‌کننده گیج‌‌‌کننده باشند.»
یک شرکت بریتانیایی به نام «پلی‌‌‌تگ» (Polytag) برای اینکه به خرده‌‌‌فروش‌ها کمک کند متوجه شوند که بطری‌‌‌های پلاستیکی استفاده شده واقعا و به چه تعداد بازیافت می‌‌‌شوند، یک برچسب UV روی آنها می‌‌‌چسباند که با چشم انسان قابل رویت نیست. وقتی بطری‌‌‌ها به کارخانه‌‌‌های بازیافت مشخصی می‌‌‌رسند، برچسب‌‌‌ها با دستگاه مخصوص پلی‌‌‌تگ خوانده می‌‌‌شوند. سپس تعداد آنها، همان لحظه در یک اپلیکیشن ابری که برای مشتریان پلی‌‌‌تگ قابل دسترس است، آپلود می‌شود. رزا ناکس بردلی، مدیر پروژه پلی‌‌‌تگ، می‌‌‌گوید: «برندها می‌توانند ببینند که دقیقا چه تعداد بطری بازیافت شده است؛ چیزی که این برندها قبلا به آن دسترسی نداشتند.»
معضلی جدید برای اقتصاد چرخشی
جست‌‌‌وجو برای پیدا کردن روشی قطعی که بتوان از شر زباله‌‌‌ها خلاص شد، به یک رقابت سخت تبدیل شده است، چون هر سال یک رویداد جدید مطرح می‌شود و باعث اختلال در قبلی‌‌‌ها می‌شود. تازه‌‌‌ترین آنها اعتیاد به سیگارهای الکترونیک است که کوهی از ضایعات الکترونیک ایجاد می‌کنند و بازیافت آنها دشوار است.
ری پارمنتر، مدیر فنی موسسه مدیریت ضایعات چارترد، می‌‌‌گوید: «این یک مشکل بزرگ است و هر روز بزرگ‌تر هم می‌شود. مساله اساسی، سیگارهای الکترونیک یک بار مصرف هستند که برای اقتصاد چرخشی یک معضل محسوب می‌‌‌شوند.»
این سیگارها از مواد مختلفی مثل پلاستیک، فلز و باتری لیتیوم درست شدهاند و برخی از آنها لامپ LED یا ریزپردازنده هم دارند. تحقیقی که سازمان Material Focus (که در بازیافت هر‌چه بیشتر محصولات الکترونیکی فعالیت می‌کند) سال گذشته انجام داد، نشان می‌دهد هر هفته ۳/ ۱ میلیون سیگار الکترونیک فقط در بریتانیا دور انداخته می‌شود؛ یعنی سالانه حدود ۱۰ تن لیتیوم دور ریخته می‌شود که برای شارژ ۱۲۰۰ خودرو کافی است.
پارمنتر می‌‌‌گوید: «ما این مواد اولیه مهم مثل لیتیوم را به سختی از معادن استخراج می‌‌‌کنیم. بنابراین وقتی به دستمان رسیدند، باید حداکثر استفاده را از آنها داشته باشیم.» دراکمن هم می‌‌‌گوید: «سیگارهای الکترونیک نمونه خوبی هستند مبنی بر اینکه چرا باید روش فکرمان را عوض کنیم. این محصول نه منطق اقتصادی دارد و نه هیچ منطق دیگری. به جای اینکه از خودمان بپرسیم چطور باید آنها را بازیافت کنیم، باید بپرسیم چرا اصلا سیگارهای الکترونیک یک‌بار مصرف داریم؟»
علاوه بر سیاستگذاران و صاحبان صنایع که باید محصولاتی تولید کنند که قابلیت بازیافت بیشتری داشته باشند، نقش مصرف‌کنندگان هم در این میان مهم است. و بزرگ‌ترین تغییری که آنها می‌توانند ایجاد کنند این است که «کمتر مصرف کنند».
منبع: دنیای اقتصاد از BBC
