هوش مصنوعی و نوشتارهای آکادمیک اقتصادی؛ بیم‌ها و امیدها
دکتر علی حسین صمدی؛ استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز
دکتر حمیدرضا پورقاسمی؛ استاد بخش علوم خاک دانشگاه شیراز
هدف اصلی این نوشتار معرفی فرصت‌های موجود در استفاده از فناوری هوش مصنوعی و آفات احتمالی استفاده از آنها در نوشتارهای علمی آکادمیک در رشته اقتصاد است.
یکی از وظایف اصلی دولت‌ها در چارچوب حکمرانی، ترویج و تعمیم (تامین نیازها و بصیرت‌سازی) است که دست‌‌‌یابی به علوم و فنون یکی از این موارد است. وظیفه دیگر دولت‌ها در این چارچوب، تنظیم‌گری است که تنظیم مقررات برای بهره‌مندی بیشتر از آثار مثبت گسترش علم و فناوری و کاستن از آثار احتمالی منفی از آن جمله است. بحث فنی این فناوری‌ها نیز مهم است؛ اما مهم‌تر از آن، اثری است که بر عرصه‌های مختلف زندگی افراد می‌گذارد. گسترش علم و فناوری در کل مثبت ارزیابی می‌شود، اما نباید از آثار منفی احتمالی آن غافل شد.
چند سالی است که هوش مصنوعی گسترش زیادی پیدا کرده و به‌سرعت در تمامی زمینه‌های زندگی افراد وارد شده است. این فناوری را می‌توان از دو منظر بررسی کرد: تولید و مصرف.
دانشوران اقتصادی مصرف‌کننده هوش مصنوعی هستند و کاری به تولید و مسائل فنی آن ندارند؛ هرچند در بحث آموزش می‌توان در چارچوب بحث اقتصاد دیجیتال به آن پرداخت. بر این اساس در این نوشتار کوتاه، تنها آن دسته از روبات‌های هوش مصنوعی معرفی می‌شوند که در نوشتارهای آکادمیک اقتصادی (شامل پیشنهاد پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، مقاله، کتاب، طرح پژوهشی، گزارش درسی و کلاسی و…) و غیراقتصادی می‌توانند مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرند. هدف اصلی این نوشتار معرفی فرصت‌های موجود در استفاده از فناوری هوش مصنوعی (امیدها) و آفات احتمالی استفاده از آنها (بیم‌ها) در نوشتارهای علمی آکادمیک در رشته اقتصاد است.
بیشتر بخوانیم: پنج ارکان اصلی تحول دیجیتال موفق
روبات‌های هوش مصنوعی
بدون شک، هر نوشتاری قالب خاص خود را دارد؛ اما برای تولید و نوشتن آنها مراحل یکسانی طی می‌شود. در مرحله اول لازم است ایده‌ای تولید شود. برای این کار معمولا به جست‌وجوی نوشتارهای علمی، نت‌برداری و خلاصه‌نویسی و درک و فهم متون موجود نیاز است. مرحله دوم، نوشتن تولیدات علمی است. در مرحله سوم این اطمینان باید حاصل شود که حقوق مالکیت فکری/معنوی افراد رعایت شود. بر این اساس در این مرحله باید مساله درصد مشابهت (یا همان سرقت ادبی) متن علمی تولیدشده با کارهای دیگران بررسی شود. در مرحله چهارم و نظر به تسلط نداشتن افراد به دستورزبان‌ها و مهارت نوشتن بومی، درخواست‌های خاص ناشران و درخواست‌کنندگان و… لازم است از یک‌سری ابزارهای اصلاحی و کمکی استفاده شود و نوشتار علمی به مرحله آماده‌سازی برسد.
متوسل شدن به برخی نرم‌افزارها مانند Matlab و Phyton در انجام محاسبات آماری و همچنین داوری کارهای علمی دیگران، بخش دیگری از کارهای علمی است. همچنین تهیه متن نوشتار علمی در محیط‌هایی همچون Word و LaTex و ارائه سخنرانی با تهیه Powerpoint نیز بخش دیگری از کارهای علمی است. در این بخش، برخی روبات‌های هوش مصنوعی موجود معرفی می‌شوند و از ذکر جزئیات آنها خودداری می‌شود.
بیشتر بخوانیم: افزایش بهره‌وری کسب‌وکار با دوقلوهای دیجیتال سازمانی (DTO)
الف. بخش پیش‌نیاز برای نوشتن
- جست‌وجو: Consensus.app, Evidence Hunt, Semantic Scholar و ChatGPT
- ایجاد توفان فکری: Brainstorming Voila
- خواندن مقاله (تحلیل متن مقاله، توضیح فرمول‌ها): SciSpace, Scholarcy, WordShift
- نت‌برداری: Glasp و Otter.ai
- خلاصه‌نویسی متون: Scholarcy, Summary Cat و Textlayer
- ترجمه متون: Yandex Translate و Tiny Wow
- چت با پی‌دی‌اف برای درک بیشتر مطلب: Humata
ب) بخش نوشتن پیشنهاد، مقاله و کتاب
- نوشتن مقالات به شیوه تحلیل گرافیکی و شبکه‌ای مطالعات موجود: Research Rabbit, Litmaps, ResearchBuddy, Keenious و Perplexity.ai
- نوشتن مقالات: Elicit, Writefull و Aithor
- نوشتن کتاب: Books by AI
- نوشتن پیشنهاد: Pitch Power
ج) ابزارهای تشخیصی
- بررسی سرقت ادبی: Plag
- تشخیص نوشتار (توسط هوش مصنوعی یا هوش طبیعی؟): Scribber, Zerogpt, Content at seale, Undetectable AI, Word AI, Hix و…
د) ابزارهای اصلاحی و کمکی (آماده‌سازی)
- بررسی گرامرها: Aje.com, Paperpal و Trinka
- رفرنس‌دهی و استناددهی: Scite و MyBib
- پیدا کردن نشریه‌ها و نویسندگان: Jane و Trinka
- آماده‌سازی فرمت مجله: SciSpace
ه) سایر کاربردها
- داوری مقالات: Angry Reviewer.com, Poe.com, Penelope.ai و Academic GPT
- راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و اختراعات: ideagenerator, Startup, AhaApple و Mind.AI
- کدینگ و مپینگ (کدنویسی و تهیه نقشه‌های GIS و…): Jolius.ai
و) هوش مصنوعی و آفیس
- هوش مصنوعی و محیط: Word و Paperpal
- تهیه پاورپوینت با هوش مصنوعی: Scholarcy, Gamma.app و PopAi
بیشتر بخوانیم: تولید دیجیتال؛ تعریف و نمونه‌ها
امیدها و بیم‌ها
افزایش تولید و استفاده از ابزارها یقینا فواید زیادی دارد. استفاده از روبات‌های هوش مصنوعی می‌تواند برای پژوهشگران اقتصادی (و غیراقتصادی) مفید و موثر باشد. برای مثال می‌توان به کاهش زمان و هزینه تولید نوشتارهای علمی اشاره کرد. هنگام تولید سنتی نوشتارهای علمی برای مطالعه، نوشتن و تولید محتوا زمان زیادی موردنیاز است. ضمن اینکه در این فرآیند لازم است هزینه‌ای پرداخت شود. اما روبات‌های هوش مصنوعی کمک خواهند کرد که هر دو مورد به کمترین مقدار ممکن کاهش یافته و سرعت تولید نوشتارهای علمی افزایش یابد.
از دیگر مزایای استفاده از روبات‌های هوش مصنوعی می‌توان به افزایش بهره‌وری در تولید نوشتارهای علمی اشاره کرد. خستگی افراد در مدت زمان محدود در اختیار، می‌تواند مانع بزرگی در تولید یک‌محصول باکیفیت باشد. چنین محدودیتی برای روبات‌های هوش مصنوعی وجود ندارد و می‌توان مدعی شد که بهره‌وری این روبات‌ها می‌تواند بیشتر از انسان (هوش طبیعی) باشد.
در کنار این مزایا، بیم آن می‌رود که افراد در شرایط محیطی مختلفی قرار گرفته و به مساله رعایت حقوق مالکیت فکری سایر افراد و ناشران و کارفرمایان و… توجه کاملی نداشته باشند. در این راستا، توجه به مساله اخلاق پژوهشی اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. از آنجا که یکی از وظایف سنتی دولت‌ها تعریف استانداردها و معیارهاست، وظیفه تنظیم‌گری دولت‌ها ایجاب می‌کند که استانداردهای لازم برای استفاده پژوهشگران (اعم از دانشجویان، استادان و سایر افراد)، ناشران، سازمان‌ها و… تدوین شده و سخت‌گیری‌های لازم با هدف استفاده مناسب از این فناوری روز صورت گیرد.
منبع: دنیای اقتصاد
بیشتر بخوانیم: پنج ابزار و منابع رایگان برای توسعه دهندگان راه حل های اینترنت اشیا
- هوش مصنوعی و نوشتارهای آکادمیک اقتصادی؛ بیم‌ها و امیدها
