پلی برای تعامل بیشتر دولت و مردم؛ حکمرانی دیجیتال چه ابعادی دارد؟

 حکمرانی دیجیتال یکی از مهمترین موضوعاتی است که در این عصر دولت‌ها با آن مواجه هستند و ابزاری مهم برای تحول رتباط میان مردم و دولت خواهد بود. اما این نوع حکمرانی به چه معناست و چه ملزوماتی دارد؟

 پیشرفت‌­های فناوری‌­های نوظهور در حوزه های مختلف باعث به وجود آمدن تحولاتی در اجتماع شده است. نظام­‌های مختلف در دولت ها هم درگیر این تحولات فناورانه بوده­‌اند.

استفاده از این فناوری ها، به عنوان راهکاری برای حل چالش‌­ها و همچنین فرصتی برای ایجاد شرایط جدید در ارائه بهتر خدمات مؤثر خواهد بود. در عصر دیجیتال و با گسترش فناوری های نوین، روش‌های سنتی کسب و کار دچار تغییر و تحول شده اند. دولت ها و نهادهای مختلف برای جلب رضایت مردم راهی جز استفاده از فناوری و همگام شدن با این تغییرات را ندارند و در صورت عدم این کار از بازار رقابت حذف خواهند شد . در عصر حاضر فناوری اطلاعات و استفاده از فناوری های نوظهور عامل موفقیت سازمان ها است و نحوه مدیریت این تحولات نیز مهم است.

 حکمرانی دیجیتال، مدام در حال تغییر است و تحولات آن باعث تغییرات سازمانی و فرهنگی شده است. اما این مفهوم هنوز به درستی شناخته و تعریف نشده است و ابعاد مختلف آن نیاز به واکاوی بیشتر دارد.

در کتاب «حکمرانی دیجیتال، فناوری های جدید برای بهبود خدمات عمومی مشارکت» به قلم مایکل ای. میلاکوویچ و ترجمه علی علاءالدینی، به مفهوم این گزاره مهم اشاره شده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده حکمرانی را تعریف و مصادیق و کارکردهای آن در عصر حاضر را بررسی کند.

میلاکوویچ با اشاره به ظهور فناوری های دیجیتال و تاثیرگذاری آن بر بخش عمومی نوشته: با ظهور این فناوری ها، الگوهای مختلفی از ساختارها و فرآیندهای اداره امور عمومی و حکمرانی شکل گرفته اند. الگوهایی که با بهره مندی از ظرفیت های فناوری های نوین سعی دارند بر چالش ها و مشکلات گذشته بخش عمومی فائق آمده و رضایت شهروندان را بیشتر از قبل جلب کنند. 

به کارگیری فناوری های نوین در بخش عمومی نیازمند درک ماهیت و کارکرد فناوری ها و همینطور نحوه و میزان تاثیر آنها بر جنبه های مختلف مدیریت دولت و حکمرانی است. حکومت ها باید نسبت به تاثیرات مثبت و منفی استفاده از فناوری ها در ابعاد مختلف بر وضعیت حکمرانی و در نهایت شهروندان آگاهی داشته باشند. 

او می نویسد که استفاده از فناوری های جدید فارغ از هزینه های سنگین و زیرساخت های فنی مورد نیاز، ملاحظات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز به همراه دارد. دموکراسی به عنوان یکی از ارکان مهم حکمرانی دستخوش تغییراتی شده و به دموکراسی الکترونیکی یا دیجیتال ارتقاء پیدا کرده است. ضمنا حکمرانی از طریق فناوری های نوین، نیازمند زیرساخت های لازم مدیریت دولتی جدید با هدف مدیریت امورات بدنه دولت است.

حکمرانی دیجیتال، استفاده پیشرفته از فناوری اطلاعات است

نویسنده در معنای حکمرانی دیجیتال آورده: این گزاره به معنای استفاده پیشرفته از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان راهبردهایی توانمندساز برای بهبود عملکرد سازمانی است. دولت های مشتری محور و ماموریت محور از قدرت اینترنت برای پیوند نزدیک تر شهروندان با ارائه دهندگان خدمات عمومی استفاده می کنند.

در راستای این کار، هزینه های تراکنش کاهش می یابد و فرآیندها با ارائه خدمات پاسخگوتر، توانا، شایسته و ساده تر می شوند. حکمرانی دیجیتال یک استراتژی برای دولت ها در تمام سطوح جهت دستیابی به اهداف بهبود اقتصادی، کاهش هزینه ها و برآورده کردن انتظارات شهروندان است.  استفاده گسترده از حکمرانی دیجیتال، دسترسی شهروندان به اطلاعات با هزینه های کمتر را افزایش می‏ دهد و همچنین خدمات دولت مجازی شهروند محور را امکان پذیر می کند.

هنگامی که حکمرانی به طور کامل عملیاتی شود، دانش مدنی افزایش پیدا می کند، اعتماد به دولت بهبود می یابد و کیفیت انتقال اطلاعات و دریافت را نیز افزایش می دهد.

بهبود خدمات عمومی،‌ هدف اصلی حکمرانی دیجیتال

میلاکوویچ هدف اساسی حکمرانی دیجیتال را بهبود خدمات عمومی با استفاده از مجموعه استانداردهای عملکردی مشترک عنوان کرده است. او در این باره نوشته است: اکثر دولت ها دسترسی الکترونیکی و دیجیتالی را به شهروندان، مشاغل و سایر دولت ها نیز گسترش داده اند. پتانسیل کامل حکمرانی تنها زمانی که دولت‌ها موانع ورود به آن را از بین ببرند و نرم‌افزاری را برای تعاملات خدمات کامل ایجاد کنند، محقق می‌شود.

میلاکوویچ اجرای کامل حکمرانی دیجیتال  را مستلزم تغییرات اساسی در روابط بین شهروندان و دولت با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان کاتالیزور برای ارتباطات سیاسی و همچنین اداری عنوان کرده است. او این امر را مستلزم تغییرات نگرشی، رفتاری و وابستگی کمتر به ساختارهای رسمی بوروکراتیک، دگرگونی سیستم های اداری، آموزشی، سیاسی برای مدیریت خدمات عمومی به شیوه ای بیشتر شهروند محور، ترکیب سیستم های ارتباطی دیجیتال پیشرفته با خدمات اینترنت بی سیم پهن باند و ایجاد اشکال جدید شهروندی تعاملی جهانی و خودمختاری می داند.

منبع: فارس