چالش های تحول دیجیتال در صنعت لجستیک

دکتر مهدی شامی‌زنجانی

امروزه تحول دیجیتال برای حل بسیاری از ناکارآمدی هایی که سال ها صنعت لجستیک را درگیر کرده، مفید واقع شده است و فرصت های جدیدی را برای ارائه دهندگان خدمات لجستیک ایجاد می کند. ما در مقالات قبلی فناوری های تحول‌آفرین و کاربرد آن ها در صنعت لجستیک را مورد بحث قرار داده ایم. با این حال فرآیند دیجیتالی‌سازی لجستیک با چالش هایی هم روبروست که در این مقاله به برخی از آن ها پرداخته می شود.

مدیریت تغییر

مقاومت در برابر تغییر چالشی است که اغلب در سازمان هایی که در آستانه شروع سفر تحول دیجیتال هستند دیده می شود. این مسئله می تواند لجستیک را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد و تداوم عملیات را به خطر بیندازد. اکثر شرکت های لجستیک، مدیریت تغییر را به عنوان چالش اصلی در پیاده‌سازی تحول دیجیتال نام می برند، زیرا هیچ استراتژی مدیریت تغییر شفاف و مشخصی در این شرکت ها وجود ندارد. در حالی که برای پیاده‌سازی تحول دیجیتال و تبدیل حرف به عمل، باید یک استراتژی مدیریت تغییر ایجاد کرد که مستلزم ارزیابی ریسک، ایجاد استانداردهای انطباق، پشتیبانی به موقع رهبران و اجرای طرح های بازیابی است.

فرهنگ سازمانی

تحول دیجیتال صرفاً استفاده از فناوری های دیجیتال نیست، بلکه یک تحول فرهنگی نیز هست. بسیاری از موانع دیجیتالی شدن عمیقاً در فرهنگ شرکت ها ریشه دارند. تحول از درون سازمان آغاز می شود؛ لذا این مهم است که کارکنان ضرورت تحول دیجیتال را درک کنند. برای لجستیک غیرممکن است که فارغ از فرهنگ دیجیتال بتواند از فناوری‌ها و قابلیت‌های دیجیتال بهره کامل را ببرد. کلید مدیریت و بهینه‌سازی شبکه های عرضه دیجیتال ایجاد یک سازمان یادگیرنده متمرکز بر بهبود مستمر است. سازمان یادگیرنده زمینه ی مناسبی برای توسعه فناوری ها و بهبود فرآیندهای دیجیتال فراهم می کند. رهبران لجستیک با ترویج یادگیری و تشویق همکاری تیمی حول یک چشم‌انداز مشترک می توانند وعده تحقق لجستیک دیجیتال را به ذی‌نفعان صنعت بدهند. فرهنگ یادگیری و مشارکت برای بهره‌گیری حداکثری از لجستیک دیجیتال بسیار مهم است، زیرا بهبود مستمر و افزایش نوآوری در نتیجه ی تلاش مستمر و یادگیری مداوم حاصل می شود.

زیرساخت فناوری اطلاعات

لجستیک دیجیتال به زیرساخت قوی فناوری اطلاعات نیاز دارد. شناسایی و ارزیابی عواملی که یکپارچه‌سازی فرآیندهای عرضه را به خطر می اندازند، نیازمند زیرساخت قوی است. شرکت های لجستیک برای کاهش ریسک، اطمینان از تداوم کسب وکار و بهینه‌سازی عملیات باید سیستم های مدیریت اطلاعات قدیمی خود را مدرن کنند. سیستم های قدیمی مانع بزرگی برای پیشرفت لجستیک هستند؛ زیرا نه‌تنها عملیات را کند می کنند، بلکه عامل کاهش بهره‌وری هستند و تعمیر و نگهداری آن ها می تواند بسیار پرهزینه باشد.

انعطاف‌پذیری

انعطاف‌پذیری یکی از چالش های دیجیتالی شدن لجستیک است. لجستیک انعطاف‌پذیر به معنای انطباق عملیات و فرآیندهای انبارداری یا مرکز توزیع با تغییرات و رویدادهای پیش‌بینی نشده بدون اختلال در عملکرد است. ارائه دهندگان لجستیک باید بتوانند با عوامل متغیر مانند آب و هوا، ترافیک و تقاضای مشتری سازگار شوند. به عنوان مثال، اگر مشتری تغییری در سفارش خود ایجاد می کند، شرکت لجستیک باید بتواند تغییرات را لحاظ و مسیرها را تطبیق دهد. از این رو انعطاف‌پذیری برای تطبیق سریع با شرایط عصر دیجیتال بسیار مهم است. داشتن لجستیک دیجیتال و انعطاف‌پذیر، در دسترس بودن انبار را برای مشتریان نهایی تضمین می کند. در عین حال، هزینه تولید، حمل و نقل و ذخیره‌سازی را کاهش می دهد. برای افزایش انعطاف‌پذیری در لجستیک و در نتیجه به حداقل رساندن تأثیر اختلالات در عملیات انبارداری، ایجاد ارتباط یکپارچه بین سازمان، تأمین‌کنندگان و مشتریان نهایی ضروری است. با این حال، بیشتر تلاش های دیجیتالی‌سازی لجستیک تاکنون بر روی اتوماسیون متمرکز شده است؛ لذا مهم است که شرکت های لجستیک تعادلی بین اتوماسیون و انعطاف‌پذیری ایجاد کنند تا خود را به سرعت با تغییرات وفق دهند.

امنیت سایبری

داده چیزی است که به صنعت لجستیک قدرت می دهد. هر چیزی که می پوشیم، می خوریم، مصرف می کنیم و با آن مواجه می شویم نیاز به تولید، ذخیره، حمل و نقل و خرید دارد. با در نظر گرفتن این فرآیند، به حجم عظیمی از داده هایی که شرکت های لجستیک روزانه با آن ها سر و کار دارند، پی می برید. شکی نیست که مدیریت همه این داده ها و اطمینان از صحت و کیفیت آن ها امری دشوار است. از طرفی ظهور فناوری های تحول‌آفرین بر اهمیت داده ها افزوده است. در حالی که حجم، سرعت و تنوع داده های تولید شده توسط فناوری به طور تصاعدی در حال افزایش است، مدیریت مؤثر و حفاظت این داده ها در برابر حملات سایبری امری بسیار مهم است. در سال ۲۰۱۷، یک حمله سایبری به مرسک، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های کشتیرانی جهان، عملیات در بنادر سراسر جهان را مختل کرد. صنعت لجستیک برای ردیابی محموله ها، بهینه‌سازی مسیرها و مدیریت موجودی به شدت به داده ها متکی است؛ زیرا داده ها پایه و اساس تصمیم‌گیری های داده‌محور هستند. حال آن که داده ها اغلب حساس هستند و می توانند توسط مجرمان سایبری مورد سوء استفاده قرار گیرند؛ بنابراین هوشیاری مداوم در مورد امنیت داده ها و مقابله با چالش حریم خصوصی برای موفقیت دیجیتالی شدن لجستیک ضروری است.

مهارت و استعدادهای دیجیتال

تحول دیجیتال هر روز با فناوری های جدید ادامه می یابد. پیشرفت سریع فناوری و زمان مورد نیاز برای آشنایی کامل با آن ها، لجستیک را با چالش هایی درگیر کرده است. متخصصان لجستیک، لزوماً متخصص فناوری اطلاعات نیستند؛ بنابراین دانش فناورانه باید با تخصص اصلی آن ها ادغام شود تا تحول دیجیتال موفقیت‌آمیز باشد. بزرگ ترین بازدارنده لجستیک برای دستیابی به اهداف دیجیتال کمبود افراد و مهارت ‌ها است. تحقیقات نشان می دهند که ۴۰% مدیران کمبود مهارت ‌ها و استعدادهای دیجیتال را رایج ‌ترین مانع برای تحول دیجیتال در صنعت لجستیک ذکر می کنند. هنگام استفاده از هر فناوری دیجیتال مهم است که کارکنان آموزش های لازم و مرتبط را داشته باشند. حتی اگر نرم‌افزارها و سیستم های جدید کاربر پسند باشند و به راحتی یکپارچه شوند، اما هنوز درجه‌ای از نیاز به یادگیری برای کارکنان وجود دارد.

اکوسیستم و همکاری بین شرکا

مشارکت و همکاری در لجستیک به این معنی است که داده ها به طور یکپارچه بین سیستم ها و ذی‌نفعان جریان یابد تا بتوان برنامه‌ریزی و مدیریت فرآیندهای لجستیک را ساده ‌تر کرد. با این حال، آنچه آسان به نظر می رسد، می تواند چالش برانگیز باشد. زیرا سازمان های مختلف سیستم هایی را استفاده می کنند که لزوماً با یکدیگر سازگار نیستند. داده های انباشته شده در هر سازمان در سیلوهای اطلاعاتی بدون ارتباط با سایر سیستم ها نگهداری می شوند که این مسئله یکپارچه‌سازی و استفاده از داده ها را دشوار می کند. در چنین شرایطی، داده ها به جای اینکه ارزشمندترین دارایی لجستیک باشند، باری برای نگهداری می شوند. موضوع دیگر این است که حداکثر بهره‌وری زمانی حاصل می شود که کل زنجیره تأمین به صورت دیجیتالی بهینه شود، اما هر شرکتی در اکوسیستم ممکن است قادر به سرمایه‌گذاری های لازم در این زمینه نباشد.

چالش های مالی

تحول دیجیتال همیشه بازده یا مزایای فوری به همراه ندارد. موفقیت آن اغلب در بلندمدت نمایان می شود و توجیه مسائل مالی را برای سرمایه‌گذاران دشوار می کند. علاوه بر این، مزایای دیجیتالی شدن به طور مساوی در طول یک زنجیره تأمین توزیع نمی شود؛ بنابراین متقاعد کردن ذی‌نفعانی که مستقیماً از تحول دیجیتال سود نمی برند برای مشارکت در این فرآیند دشوار خواهد بود. از طرف دیگر پیاده‌سازی فناوری های تحول‌آفرین مانند اینترنت اشیاء اگر چه کلید موفقیت لجستیک دیجیتال است؛ اما تجهیز کامیون ها، پالت ها و کانتینرها به دستگاه های اینترنت اشیاء می تواند پرهزینه باشد. همچنین جمع‌آوری داده ها از سیستم های مختلف، یکپارچه‌سازی آن ها، حفاظت از آن ها در برابر حملات سایبری و تحلیل و تبدیل داده ها به بینش های عملی موضوعات پیچیده و حساسی هستند که مستلزم سرمایه‌گذاری های هنگفت و به کارگیری مهارت ها و تخصص های لازم هستند.

تحولات بیرونی

عوامل غیرقابل پیش‌بینی بیرونی، از عدم شفافیت مقرارت و سیاست های توسعه فناوری های نوین گرفته تا همه‌گیری و قرنطینه، می توانند به موانعی تبدیل شوند که لجستیک دیجیتال را تحت تأثیر قرار دهند. اما مهم است که به خاطر داشته باشید تحول دیجیتال در وهله اول برای کاهش همین اختلالات پیاده‌سازی می شود.

شکی نیست که صنعت لجستیک برای اقتصاد جهانی ضروری است و نقشی حیاتی در زنجیره تأمین ایفا می کند؛ لذا با برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی درست تحول دیجیتال، لجستیک می تواند بر چالش ها غلبه کند و از مزایای دیجیتالی شدن بهره‌مند شود. دیجیتالی شدن لجستیک باید به روشی جامع و مشارکتی مورد توجه قرار گیرد. لجستیک می تواند با ایجاد یک برنامه عملیاتی واضح، داشتن یک تیم متعهد در زمینه ی فناوری اطلاعات، اطمینان از مهارت و آموزش نیروی کار، پیاده‌سازی ابزارها و سیستم های جدید در جای مناسب در غلبه بر این چالش ها موفق شود.

منبع : وبسایت دکتر زنجانی

چالش های تحول دیجیتال در صنعت لجستیک