چگونه شهر‌های هوشمند به توسعه سفر کمک می‌کنند؟
عادل نجفی
در حوزه سفر، گردشگری هوشمند به کاربری‌های نوآورانه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای به‌روزرسانی الگو‌های کسبوکار و تسهیل میزبانی اشاره دارد که منجر به ایجاد فرصت‌های درآمدزایی جدید نیز می‌شوند.
شاید پس از دو سال و اندی رکود در حوزه گردشگری و رویداد‌های بین‌المللی، تصور گردهمایی میلیونی انسان‌ها از ملیت‌ها و قومیت‌های مختلف در یک شهر با چالش‌هایی همراه باشد. اما به هر شکل، دوران قرنطینه و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی در حال پایان است. به‌تدریج رویداد‌های مذهبی مانند حج و راهپیمایی اربعین تا رویداد‌های ورزشی مانند المپیک و جام جهانی فوتبال در حال برگزاری هستند و میلیون‌ها نفر خود را برای حضور در آن‌ها آماده می‌کنند.
در چنین شرایطی نقش استارت‌آپ‌های گردشگری و شهر‌های هوشمند بیش از هر زمان دیگری برجسته به نظر می‌رسد. در سال ۲۰۱۹ و پیش از شیوع کووید ۱۹، صنعت گردشگری ۱۰ درصد از GDP اقتصاد جهان را به خود اختصاص می‌داد و اکنون با سرعت گرفتن روند بازگشت به شرایط عادی، تأثیر فناوری‌های ارتباطی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا بر این حوزه نیز محسوس است.
گردشگری هوشمند چیست؟
صفت «هوشمند» در یک دهه اخیر به هر مفهوم و محصولی از دنیای فناوری از تلفن‌های همراه گرفته تا خطوط تولید کارخانه‌ها اطلاق شده است. در حوزه سفر، گردشگری هوشمند به کاربری‌های نوآورانه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای به‌روزرسانی الگو‌های کسبوکار و تسهیل میزبانی اشاره دارد که منجر به ایجاد فرصت‌های درآمدزایی جدید نیز می‌شوند. امروزه کشور‌های بیشتری در حال حرکت به سوی به‌کارگیری این مفهوم از طریق سرمایه‌گذاری در این صنعت هستند تا از آن به عنوان یک مزیت رقابتی بهره‌مند شوند. به این ترتیب، مفهوم گردشگری هوشمند تا حدود زیادی به هوشمندی شهر‌ها وابسته است تا منابع و زیرساخت‌های مورد نیاز نسل‌های جدید گردشگران را تأمین کنند.
مؤلفه‌های کلیدی گردشگری هوشمند
در یک نگاه کلی، شهر هوشمند شهری است که از فناوری برای تحول سامانه‌های مدیریتی خود و افزایش بهره‌وری استفاده می‌کند. هدف غایی ابتکار‌های شهر‌های هوشمند، تأمین زیرساخت‌های هوشمند و پیوسته است که همه ذی‌نفعان را در یک اکوسیستم جامع به انتفاع می‌رساند و محیط زیست و زندگی بهتری برای شهروندان آن فراهم می‌سازد. در کنار مؤلفه‌های فناوری پایه، گردشگری هوشمند لایه‌ها و ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد. پژوهشگران برای گردشگری هوشمند، سه مؤلفه کلیدی مقصد هوشمند، کسبوکار هوشمند و تجربه (گردشگری) هوشمند را در نظر می‌گیرند. مفهوم «مقصد هوشمند» درباره به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در زیرساخت‌های فیزیکی است که تسهیل حمل و نقل، تخصیص منابع و رصد پایداری کیفیت زندگی شهروندان و گردشگران را برعهده دارد.
«کسب و کار هوشمند» به معنای دیجیتالی‌سازی فرایند‌های اصلی تجارت و خلق اکوسیستم‌های جامع با مشارکت بخش خصوصی و دولتی است که برای گردشگران ظرفیت‌های مناسب اقتصادی و تفریحی فراهم سازد. سومین مؤلفه، «تجربه هوشمند» نیز به ارتقا و بهبود تجربه گردشگری از طریق شخصی‌سازی جاذبه‌ها، رصد لحظه‌ای تجربیات گردشگران، دریافت بازخورد از آنان و ارائه خدمات مبتنی بر بافت میزبان اختصاص دارد.
شهر‌ها و راهکار‌های هوشمندسازی گردشگری
با اطمینان بالا می‌توان گفت در عرصه عمل، دولت‌ها، کسب و کار‌ها و جوامع محلی با محدودیتی در به‌کارگیری راهکار‌های نوآورانه در صنعت گردشگری برای تحقق اهداف خود مواجه نیستند. از جمله راهکار‌های مشهور می‌توان به هوشمندسازی فرایند‌های صدور بلیت رویداد‌های مختلف اشاره کرد که به مدیریت مؤثر آمد و شد گردشگران و کمک به جلوگیری از تخریب محیط زیست با توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی می‌پردازد.
خدمات امنیتی هوشمند راهکار دیگری است که در شهر‌های هوشمند با وجود شبکه پیوسته دوربین‌های نظارتی در معابر و ناوگان شهری به گردشگران احساس امنیت بیشتری می‌دهد. راهکار‌های مدیریت هوشمند تجمعات نیز گزینه دیگری است که با افزایش تردد گردشگران و ایجاد تجمعات انسانی اهمیت آن افزایش می‌یابد. برای نمونه، شهر مکه برای میزبانی از حج با به‌کارگیری ترکیبی از فناوری‌های مانیتورینگ، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا به مدیریت هوشمند تردد حجاج می‌پردازد.
منبع: شهرآرانیوز ازintellias.com
